derskonum.com değerli öğretmen-öğrenci-eğitimsever takipçileri.
derskonum.com ailesi olarak buu sayfamızda 11.Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Eleştiri Ünitesi Testi Çöz, üzerine bir paylaşım yapıyoruz .
Hazırlayan:Mustafa ŞAHİN
KAYNAK: ESEN YAYINLARI
1. Bu tür eleştiride eleştirmen
bir yazın ürününün
oluşumunu etkileyen
tarihsel ve toplumsal koşulları
bulmaya, bunlar yardımıyla
yapıtı açıklamaya
yönelir. Başka bir deyişle
yapıtın yaratıldığı tarihsel
ve toplumsal ortamın koşullarını
ölçüt olarak
kullanır.
Yukarıdaki sözü edilen eleştiri türü aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Esere dönük eleştiri
B) Okura dönük eleştiri
C) Sanatçıya dönük eleştiri
D) Eserle dış dünyaya
dönük eleştiri
E) Çağdaş eleştiri
2. “Fikrimin İnce Gülü”, büyük
emek isteyen iyi romanlardan.
İçeriği de emek sonucu
kotarılmış,
biçimi de... Bayram’ın
dönüş yolculuğu gibi dümdüz
bir olayı içermesi, bu
romanın öz açısından
önemli etkiler
sonucunda yazıldığını anlatıyor bir
bakıma. Biçimindeki
tutarlılık da yazarın bu öze
ne kadar saygı duyduğunu
belgeliyor. Bu açılardan
“Fikrimin İnce Gülü”nde
yazar, içinde yaşadığı
toplumun kimi sakat,
yanılgılı görüşlerini eleştirme
amacını gütmüş.
I. Deneme türünün
özelliklerini taşımaktadır.
II. Öznel yargılara yer
verilmemiş, nesnel kriterlere
göre eser eleştirilmiştir.
III. Dil, dil ötesi işlevinde
kullanılmıştır.
IV. Yazarın hayatına ve
kişilik özelliklerine değinilmemiştir.
V. Yazılış amacı, bir
yapıtı inceleme, tanıtma ve
değerlendirmedir.
Yukarıdaki metinle ilgili olarak verilen numaralanmış
bilgilerden hangileri doğrudur?
A) I. ve II.
B) II. ve III.
C) III. ve IV.
D) I. ve V.
E) IV. ve V.
3. Her okur, okuduğu yapıtı “sıkıcı”,
“iç açıcı”, “kuru”,
“çarpıcı” gibi
nitelendirmelere bağlarken eleştirel
bir etkinlik içindedir.
Ancak bu okura eleştirmen
denemez. Denmesi için
okurun ---- .
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden
hangisi getirilmelidir?
A) bunu öznel bir
tutumla gerçekleştirmesi gerekir
B) bunu sürekli iş
edinmesi gerekir
C) tanınmış bir kişi
olması gerekir
D) okuduklarını not etmesi
gerekir
E) da şair olması
gerekir
4. “Kara Toprak” şiiri, şekil
bakımından saz şairleri
geleneğine uygundur.
Birinci dörtlükten sonra gelen
bütün dörtlüklerin ilk
üç dizesi içinde kafiyelidir.
Dörtlüklerin son
dizeleri, şiirin ana duygusunu
oluşturan ve birinci
dörtlükte iki kere tekrarlanan
“Benim sadık yârim kara
topraktır” dizesidir. Değişik
kafiyelere dayalı her
dörtlük sonunda aynı
dizeye dönüş, şiire hem
bir ahenk sağlamış hem
de konuya bir bütünlük
kazandırmıştır. Bu şiiri
halk edebiyatında örneğine
pek çok rastlanan ve
koşma tarzında yazılan “tabiat
tasvirleri” kısmına
sokmak mümkündür. Saz şairleri
bu tarz eserlerinde
genelde belli bir yeri,
bir dağı, bir köyü tasvir
ederler. Âşık Veysel de
bu tarz şiirler söylemiştir.
“Kara Toprak” şiirinin
onlardan farkı, belli bir yeri
değil, genel olarak
toprağı övmesidir.
Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi
yanlıştır?
A) Metnin yapısı ve bu
yapıyı oluşturan ögeler
açıklanmıştır.
B) Eleştirmen eseri
kendi beğenisine göre değil,
belli kriterlere göre
eleştirmiştir.
C) Eleştirmen, kendini
okurun yerine koymuş ve
şiirin kendi üzerinde
uyandırdığı etkiyi eleştirinin
merkezine almıştır.
D) Dil, ağırlıklı
olarak göndergesel işlevde kullanılmıştır.
E) Açıklayıcı anlatım türü kullanılmıştır.
5. Aşağıdakilerden hangisi Cumhuriyet Dönemi
eleştiri yazarlarından biri değildir?
A) Ziya Paşa
B) Berna Moran
C) Mehmet Kaplan
D) Nurullah Ataç
E) Fethi Naci
6. “Aşksız İnsanlar” hikâyesi,
mensur şiir ile deneme
türlerini hatırlatıyor.
Hikâye birinci şahıs ağzından
yazılmıştır. Hikâyede
bir anlatım aracı olarak kullanılan
birinci şahıs, yazar
ile karıştırılmamalıdır.
Birinci şahıs, hayata
daha “şahsi” bir gözle bakma
ve “şahsi” duyguları
anlatma imkânını sağlar. Yazar
birinci şahsa, bu
hikâyede olduğu gibi, bazı
“şahsi” fikirler de
söyletebilir. Yalnız bu fikirler fazla
soyut olursa, deneme
türüne kaçar. Oktay Akbal,
kahramanının hayat ve
insanlar hakkındaki fikirlerine
dış âleme ait somut
izlenimler de katıyor.
Fikirlerin, böyle duygu
ile yüklenmesi, yazıyı, deneme
olmaktan kurtararak
hikâyeye yaklaştırıyor.
Bu parçada aşağıdaki yazı türlerinden hangisine
ait özellikler ağır basmaktadır?
A) Günlük
B) Deneme
C) Eleştiri
D) Gezi yazısı
E) Makale
7. Aşağıdaki yazarlardan hangisinin eleştiri (tenkit)
türünde yazıları yoktur?
A) Ahmet Hamdi Tanpınar
B) Memet Fuat
C) Mehmet H. Doğan
D) Metin And
E) Yakup Kadri
Karaosmanoğlu
8. Brunetiere, eserlerin değişmeyen
genel yüzleriyle
değer taşıdıkları, eleştirmenin
de bir eser üzerinde
onun kendi türü içinde
sınıflandırılışına göre bir
yargıya varabileceği düşüncesindeydi.
Bu yargıya göre Brunetiere, hangi eleştiri çeşidini
savunmuştur?
A) Okura dönük
B) Öznel
C) Sanatçıya dönük
D) Nesnel
E) İzlenimci eleştiri
9. Edebiyat tarihçisi, bir
eserin değerini saptarken
belgelere dayanarak
onun halk arasında yüzyıllarca
nasıl tutunduğunu
nedenleri ve sonuçlarıyla
anlamaya çalışır. Oysa
eleştirmen, doğrudan
doğruya kendisinin o
eserden aldığı “duygulanma
payı”nı, kişisel beğeni
ve kanısına göre açıklar.
Edebiyat tarihçisi, kişisel
beğeni ve kanısını sonuna
kadar göz önüne almamak
ve “nesnel” bir
biçimde düşünmek
zorundadır; eleştirmenin görüşü
ise sadece “öznel”dir.
Bir edebiyat eseri, zamanımıza
ne kadar uzaksa onun
üzerinde edebiyat
tarihinin nesnel bir
yargıya varması o kadar
kolaylaşır. Çünkü yüzyıllar
boyunca “yanılmaz bir
yargıç” olan “halkın beğenisi”
onun üzerinde yargısını
vermiştir. Edebiyat
tarihçisi, belgeleri inceleyip
sıralayarak o yargıyı
saptar.
Bu paragraftan aşağıdaki yargılardan hangisi
çıkarılamaz?
A) Eleştirmenin, eserden
aldığı zevki, kendi düşüncesine
göre açıkladığı
B) Edebiyat
tarihçisinin, bir eserin halk arasında
nasıl tutunduğunu sebep
ve sonuçlarıyla araştırdığı
C) Eleştirmenin öznel
bir görüş taşıdığı
D) Edebiyat
tarihçisinin, kişisel beğeni ve düşüncesini
sonuna kadar göz önüne
aldığı
E) Edebiyat
tarihçisinin, bir eserin değerini saptarken
belgelere dayandığı
10. Aşağıdakilerden hangisi eleştiri türünün özelliklerinden
değildir?
A) Ayrıntılı bir araştırma
gerektirdiği
B) Eserin, edebiyat ve
sanat tarihi bakımından
yeri ve öneminin de açıklandığı
C) Açıklayıcı ve kanıtlayıcı
anlatım türlerinin kullanıldığı
D) Yazılış amacının,
bir edebiyat ve sanat eserini
bütün yönleriyle
inceleyip açıklamak olduğu
E) Güncel konularla
ilgili kişisel düşüncelerin
sohbet havasında ele alındığı
TEST-2
1. Nazım Hikmet’in “Saman Sarısı”
şiiri 1961 yılında
uzun bir tren seyahati
sırasında yazılmıştır.
Tematik olarak tren
yolculuğu ve aynı anda şairin
yaşadığı zihinsel
yolculuğun anlatıldığı şiirde,
konu kadar konuyu yansıtmada
seçilen sözcükler
ve sözcüklerin yarattıkları
çağrışımlar da tek tek
önem kazanır. Özellikle
“ ... bu kitabı dükkânında
satanlar para verip /
alanlar alıp da seyredenler
…” dizelerinde geçen “seyretmek”
sözcüğü izlemek
anlamına gelebileceği
gibi şiirle ilintili birden
çok anlamda da kullanılmış
olabilir. Bu bağlamda,
“seyretmek” sözcüğünün
seçilmesinin nedeni bu
sözcüğün okurda yarattığı
farklı çağrışımlardır.
Tüm şiir boyunca âdeta
trenin seyrini takip eden
okuyucu için “seyretmek”
sözünün yarattığı ilk
çağrışım güzergâhtır.
Bu eleştiri metniyle ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi yanlıştır?
A) Dil, genelde
göndergesel işlevde kullanılmıştır.
B) Eleştirmen eseri
tarafsız bir bakış açısıyla ele
almıştır.
C) Kesinlik bildirmeyen
cümle kullanılmamıştır.
D) Açıklayıcı anlatım
türü kullanılmıştır.
E) Eserin içeriği hakkında
bilgi verilmiştir.
2. ---- bir sanat yapıtının
gerçek değerini, içeriğini
yapılışını, değerli ya
da değersiz yönlerini ortaya
koyar. Görevi güzellik
yaratmak değil, aksine daha
önceden yaratılmış güzelliği
yargılamak ve onu
okurlara tanıtmaktır.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden
hangisi getirilmelidir?
A) Eleştirmen
B) Denemeci
C) Köşe yazarı
D) Sohbet yazarı
E) Haberci
3. Aşağıdakilerden hangisi eleştiri türünün özelliklerinden
değildir?
A) Eleştirmenin bir
eseri açıklamak ya da çözümlemek
için o eserin yazarının
hayatını ve kişilik
özelliklerini araştırması
gerekir.
B) Eleştirmen değerlendirmelerine
kişisel düşüncelerini
de katabilir ancak eleştirirken
öznel
yaklaşımlar yerine,
nesnel bir tutum sergilemesi
gerekir.
C) Eleştirmenin eseri
çok yönlü olarak değerlendirebilmesi
için tarih, sosyoloji,
psikoloji, felsefe
gibi bilim dallarında
temel bilgilere sahip
olması gerekir.
D) Eleştirilecek eserin
biçim ve içerik açısından
özelliklerinin yanında
edebiyat ve sanat tarihi
bakımından yeri ve
önemi de açıklanır.
E) Eleştiri yazılarında
betimleyici ve söyleşmeye
bağlı anlatım türleri
kullanılır.
4. Türk edebiyatında Tanzimat’tan
önce eleştiri türünden
yazı ve eserlere çok az
rastlanır. Tan zimat’tan
ön ce ki eleştiriler,
divan edebiyatının ya zı
tek ni klerin den söz
eden eser ler den oluşmak tay dı.
Bazı şair ve yazarlarla
ilgili ilk eleştiri örneklerini
ise o dönemin yaşam
öyküsü olarak kabul edilen
---- görebiliriz.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden
hangisi getirilmelidir?
A) halk hikâyelerinde
B) tezkirelerde
C) mesnevilerde
D) edebiyat
tarihlerinde
E) cönklerde
5. “Tatil Kitabı”, elindekilerle
yetinmesini bilmeyen,
beklentilerinin peşinde
koşan insanları konu edinmiştir.
Kasap çırağı düzenli işinden
şikâyetçidir.
Gözü büyük marketlere
kapak atmaktadır. Tıpkı
bir zamanlar patronunun
yaptığını arzulamaktadır.
Ama hayatın zorluklarını
hesaplamadan yapılan
bir arzudur bu. Sinemanın
insana ve topluma ayna
olma görevinin bu
filmde yerine getirildiğine hiç
şüphe yoktur. Düz anlatıma
sahip olsa da olay örgüsü
tam olarak ortaya
konamamış olsa da zevkle
izlenmeyi hak ediyor.
Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi
söylenemez?
A) Eleştiri türünün özelliklerini
taşımaktadır.
B) Sözü edilen eserin
hem olumlu hem olumsuz
yönleri üzerinde
durulmuştur.
C) Eserin içeriği hakkında
bilgi verilmiştir.
D) Dil, dil ötesi işlevinde
kullanılmıştır.
E) Hem öznel hem nesnel
yargılara yer verilmiştir.
6. Aşağıdaki Tanzimat Dönemi sanatçılarından
hangisi eleştiri türünde eser yazmamıştır?
A) Ziya Paşa
B) Namık Kemal
C) Recaizade Mahmut
Ekrem
D) Muallim Naci
E) Şemsettin Sami
7. Aşağıdakilerden hangisi eleştiri türünde yazılmış
bir eser değildir?
A) Tahrib-i Harabat
B) Zemzeme
C) Tasvir-i Efkâr
D) Talim-i Edebiyat
E) Demdeme
8. Edebiyatımızda eleştiri türü
Batı’daki anlamıyla
1908’den sonra gelişmeye
başlamıştır. “Yeni Li-
I
san”, “millî edebiyat”,
“millî ölçü” gibi önemli kav-
II
ramlar kimi şair ve
yazarları bu konularda eleştirel
yazılar yazmaya
yöneltmiştir. Fuat Köprülü
III
ve Ali Canip Yöntem
gibi yazarlarla başlayan bu
hareket, daha sonraki yıllarda
Reşat Nuri Güntekin
ile devam etmiştir.
Cumhuriyet Döneminde
eleştiri alanındaki çalışmalar
şiir, roman, tiyatro
ve sinema gibi çeşitli
sanat dallarını da kapsayacak
biçimde yoğunlaşmıştır.
Nurullah Ataç, Ahmet
Hamdi Tanpınar, Nazım
Hikmet gibi yazarlarımız
IV
eserleriyle eleştiri
türünün gelişmesine katkıda
bulunmuşlardır. Daha
sonra yetişen, çeşitli gazete
ve dergilerde yazdıkları
eleştiri yazılarıyla tanınan
eleştirmenlerimiz şunlardır:
Memet Fuat,
Fethi Naci, Berna
Moran, Cevdet Kudret...
V
Bu parçadaki numaralanmış sözlerin hangisinde
bir bilgi yanlışı vardır?
A) I. B) II. C) III. D)
IV. E) V.
9. Necati Cumalı’nın şiirleri,
günümüzün sivrilmiş,
adları çok anılan şairlerinkine
benzemez. Özgünlüğü
yakalayabilmiş bir
üslubu vardır onun. Öyle
çok ilgi çekici değil
ama okudukça etkiler bizi, yavaş
yavaş sarar. Cumhuriyet
döneminin çağdaş
ve özgün şairlerinden
biridir. Eserlerini zevkle ve
ilgiyle okursunuz.
Bu parça aşağıdaki türlerin hangisine ait
özellikler
taşımaktadır?
A) Deneme
B) Gezi yazısı
C) Eleştiri
D) Otobiyografi
E) Öz eleştiri
266
11.Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Eleştiri Ünitesi Testi Çöz
KAYNAK: E S E N YAY
I N L A R I