1. b. Toplumcu Gerçekçi Eserler
sayfa 152
1. Toplumun hangi gerçekleri yazarların ilgisini çekmektedir? Tartışınız.
2. Toplumcu gerçekçi akımın dünyadaki gelişimi ile Türkiye’deki gelişimi arasında nasıl bir ilişki
kurabilirsiniz? Yorumlayınız.
3. Toplumcu gerçekçilik anlayışı ile eserler veren yazarları toplumsal konuları ele alan diğer yazardan
ayıran özellikler nelerdir? Tartışınız.
sayfa 156
Bu ön bilgiden yola çıkarak Kafa Kâğıdı adlı hikâyede bulunan aşağıdaki hususlara cevap veriniz ve
karşılarına uygun açıklamaları yazınız.
5. Özellikle 1930’dan sonra köylü, işçi, dar gelirliler edebî eserlerde ele alınmaya başlanmıştır. Kafa
Kâğıdı’ nda da benzer bir durum işlenmiştir. Bunun sebepleri nelerdir? Tespitlerinizi defterinize yazınız.
6. Kafa Kâğıdı adlı hikâyenin anlatıcısı kimdir? Anlatıcının bakış açısı hakkında bilgi veriniz.
7. Sabahattin Ali, Kafa Kâğıdı adlı hikâyesini neden yazmıştır? Yazarların okuyucuyu kendi düşüncelerine
çekmek ve yönlendirmek, sanat eserlerini propaganda malzemesi olarak kullanmak, halkı aydınlatmak
gibi amaçları bunda belirleyici olmuş mudur? Açıklayınız. Elde ettiğiniz bilgilere göre sanatın amacını
değerlendiriniz.
8. Hikâyede ele alınan problemler günümüzde de devam etmekte midir? Yorumlayınız.
9. Kafa Kâğıdı adlı hikâye hangi hikâye tarzına uygun biçimde kaleme alınmıştır? Metinden örnekler
vererek gerekçeleriyle birlikte açıklayınız.
10. Kafa Kâğıdı adlı hikâyeden yararlanarak yazarın fikrî yönü ve edebî şahsiyeti hakkında neler
söyleyebilirsiniz? Eserle yazar ilişkisi çerçevesinde anlatınız.
sayfa 161
Etkinlik
Önce Binboğalar Efsanesi isimli metnin olay örgüsünü bularak şemalaştırınız. Ardından romanda
anlatılan olayları kronolojik sıraya göre özetleyerek olay örgüsüyle özet arasındaki farklılıkları belirleyiniz.
2. Romanda anlatılan olay örgüsü ile gerçekte Çukurova’da buna benzer olayların yaşanıp yaşanmadığını
tespit ediniz. Farklılıkları belirleyiniz. Gerçek olayların roman dünyasında nasıl ele alındığını sözlü
olarak ifade ediniz.
3. Yaşar Kemal’in çocukluk yılları Çukurova’da geçtiği için orada meydana gelmiş olaylara yaklaşımı
farklıdır. Romanlarında anlattığı kişilerin yaşamlarını bizzat o tip insanlarla birlikte yaşayarak görmüştür. Bu
durum romanda insana özgü gerçekliğin ifade edilmesini nasıl etkilemiştir? Anlatınız.
4. Romanda geçen kahramanların özellikleri ile ilgili aşağıdaki tabloyu uygun biçimde doldurunuz.
1. Binboğalar Efsanesi isimli metinden hareketle metnin meydana gelmesine ortam hazırlayan zihniyeti
belirleyiniz.
5. Binboğalar Efsanesi isimli romanda geçen kişilerin birbirleriyle ilişkileri nasıldır ve bunu belirleyen
temel husus nedir? Anlatınız.
6. Roman kahramanlarıyla o dönemde karşılaşılıp karşılaşılamayacağını tartışınız. Bu bağlamda edebî
eser ile gerçeklik ilişkisini belirleyiniz.
7. Binboğalar Efsanesi isimli metnin yapısını oluşturan olay, kişi, mekân ve zamanın birbirleriyle ve
gerçeklikle nasıl bir ilişkisi vardır? Anlatınız.
8. Romanda geçen bazı temel mekânlar: Çukurova, Fehmi Ağa’nın konağı, Aladağ, Türkmen obaları,
Türkmen köyleri, Ankara, İstanbul. Bu mekânlardan yola çıkarak Yaşar Kemal’in mekâna nasıl bir görev
yüklediğini ve kişi ile mekân arasındaki ilişkiyi yorumlayınız.
9. Binboğalar Efsanesi isimli metindeki olay ile zaman arasındaki yakınlığı dikkate alarak zamanın
işlevini açıklayınız.
10. Romanın temasını belirleyerek defterinize yazınız.
sayfa 162
Etkinlik
Kafa Kâğıdı ve Binboğalar Efsanesi isimli metinlerde işlenen temalar, sosyolojik açıdan nasıl değerlendirilir?
Bunu, romanda ele alınış biçimiyle karşılaştırınız. Tespitlerinizi defterinize yazınız. Elde
ettiğiniz bilgilere göre edebî eser ile sosyoloji arasındaki ilişkiyi belirleyiniz.
11. Toplumcu gerçekçi yazarların çoğunlukla işledikleri temalar nelerdir? Onları bu temalara yönlendiren
hususları tartışınız. Ulaştığınız sonuçları defterinize yazınız.
12. Binboğalar Efsanesi isimli metinde hangi anlatıcılar kullanılmıştır? Anlatıcının olaylara yaklaşımı ve
bakış açısı nasıldır? Defterinize yazınız.
13. Yazarlar birtakım amaçlarla özellikle bazı bölgeleri ve oraların sıkıntılarını konu olarak seçmişlerdir.
Bu bağlamda Binboğalar Efsanesi isimli romanın yazılış amacı sizce ne olabilir? Yaşar Kemal’in düşüncelerini
kabul ettirmek, ideolojik fikirler öne sürmek, insanları eğitmek, okurları yönlendirmek gibi amaçları
olmuş olabilir mi? Açıklayınız.
14. Binboğalar Efsanesi romanında söz edilen problemlerin ülkemizde hâlen görülüp görülmediğini açıklayınız.
15. Yaşar Kemal hakkında yaptığınız araştırma ve Binboğalar Efsanesi isimli romanın incelenmesinden
elde ettiğiniz sonuçlara göre onun fikrî ve edebî yönü üzerinde hangi çıkarımlarda bulunursunuz? Eserle
yazar ilişkisi bağlamında değerlendiriniz.
Etkinlik
151. sayfadaki 3. etkinlik doğrultusunda sınıf dört gruba ayrılır: Birinci grup Sadri Ertem’in Çıkrıklar
Durunca; ikinci grup Orhan Kemal’in Bereketli Topraklar Üzerinde; üçüncü grup Yaşar Kemal’in Binboğalar
Efsanesi; dördüncü grup Fakir Baykurt’un Yılanların Öcü romanlarını toplumcu gerçekçiliğin
ilkeleri doğrultusunda yapı, tema, dil ve anlatım bakımlarından inceler. Elde edilen sonuçlar, toplumcu
gerçekçiliğin ilkeleri olarak tahtaya yazılır.
1. Herhangi bir düşünceyi ispat etmek, okura açık açık mesajlar vermek üzere yazılan sanatsal ürünlere
tezli eserler denir. Toplumcu gerçekçi yazarların da okurlarını yönlendirmek, eserlerinde bir tez öne
sürmek ve bu doğrultuda sanat eserini bir araç olarak kullanmak biçiminde bir amaçları var mıdır? Yorumlayınız.
2. Toplumcu gerçekçiliğin Türk edebiyatındaki kuruluş süreci kabul edilen 1923–1950 döneminde yazılan
roman ya da hikâyelerde olayların geçtiği mekân olarak yaygın biçimde Çukurova gibi sınırlı bölgeler
seçilirken 1950’lerden sonra daha çok ülke genelini ilgilendiren geniş mekânların seçilmesinin özel bir
nedeni var mıdır? Anlatınız.
3. Toplumcu gerçekçi yazarlar, toplumdaki tek gerçek buymuş gibi neden ağırlıklı olarak sınıf çatışmaları
üzerine odaklanmışlardır? Bu durumun toplumcu gerçekçiliğin yararlandığı kaynaklarla bir ilişkisi olabilir
mi? Sözlü olarak ifade ediniz.
sayfa 152
1. Toplumun hangi gerçekleri yazarların ilgisini çekmektedir? Tartışınız.
2. Toplumcu gerçekçi akımın dünyadaki gelişimi ile Türkiye’deki gelişimi arasında nasıl bir ilişki
kurabilirsiniz? Yorumlayınız.
3. Toplumcu gerçekçilik anlayışı ile eserler veren yazarları toplumsal konuları ele alan diğer yazardan
ayıran özellikler nelerdir? Tartışınız.
sayfa 156
Bu ön bilgiden yola çıkarak Kafa Kâğıdı adlı hikâyede bulunan aşağıdaki hususlara cevap veriniz ve
karşılarına uygun açıklamaları yazınız.
5. Özellikle 1930’dan sonra köylü, işçi, dar gelirliler edebî eserlerde ele alınmaya başlanmıştır. Kafa
Kâğıdı’ nda da benzer bir durum işlenmiştir. Bunun sebepleri nelerdir? Tespitlerinizi defterinize yazınız.
6. Kafa Kâğıdı adlı hikâyenin anlatıcısı kimdir? Anlatıcının bakış açısı hakkında bilgi veriniz.
7. Sabahattin Ali, Kafa Kâğıdı adlı hikâyesini neden yazmıştır? Yazarların okuyucuyu kendi düşüncelerine
çekmek ve yönlendirmek, sanat eserlerini propaganda malzemesi olarak kullanmak, halkı aydınlatmak
gibi amaçları bunda belirleyici olmuş mudur? Açıklayınız. Elde ettiğiniz bilgilere göre sanatın amacını
değerlendiriniz.
8. Hikâyede ele alınan problemler günümüzde de devam etmekte midir? Yorumlayınız.
9. Kafa Kâğıdı adlı hikâye hangi hikâye tarzına uygun biçimde kaleme alınmıştır? Metinden örnekler
vererek gerekçeleriyle birlikte açıklayınız.
10. Kafa Kâğıdı adlı hikâyeden yararlanarak yazarın fikrî yönü ve edebî şahsiyeti hakkında neler
söyleyebilirsiniz? Eserle yazar ilişkisi çerçevesinde anlatınız.
sayfa 161
Etkinlik
Önce Binboğalar Efsanesi isimli metnin olay örgüsünü bularak şemalaştırınız. Ardından romanda
anlatılan olayları kronolojik sıraya göre özetleyerek olay örgüsüyle özet arasındaki farklılıkları belirleyiniz.
2. Romanda anlatılan olay örgüsü ile gerçekte Çukurova’da buna benzer olayların yaşanıp yaşanmadığını
tespit ediniz. Farklılıkları belirleyiniz. Gerçek olayların roman dünyasında nasıl ele alındığını sözlü
olarak ifade ediniz.
3. Yaşar Kemal’in çocukluk yılları Çukurova’da geçtiği için orada meydana gelmiş olaylara yaklaşımı
farklıdır. Romanlarında anlattığı kişilerin yaşamlarını bizzat o tip insanlarla birlikte yaşayarak görmüştür. Bu
durum romanda insana özgü gerçekliğin ifade edilmesini nasıl etkilemiştir? Anlatınız.
4. Romanda geçen kahramanların özellikleri ile ilgili aşağıdaki tabloyu uygun biçimde doldurunuz.
1. Binboğalar Efsanesi isimli metinden hareketle metnin meydana gelmesine ortam hazırlayan zihniyeti
belirleyiniz.
5. Binboğalar Efsanesi isimli romanda geçen kişilerin birbirleriyle ilişkileri nasıldır ve bunu belirleyen
temel husus nedir? Anlatınız.
6. Roman kahramanlarıyla o dönemde karşılaşılıp karşılaşılamayacağını tartışınız. Bu bağlamda edebî
eser ile gerçeklik ilişkisini belirleyiniz.
7. Binboğalar Efsanesi isimli metnin yapısını oluşturan olay, kişi, mekân ve zamanın birbirleriyle ve
gerçeklikle nasıl bir ilişkisi vardır? Anlatınız.
8. Romanda geçen bazı temel mekânlar: Çukurova, Fehmi Ağa’nın konağı, Aladağ, Türkmen obaları,
Türkmen köyleri, Ankara, İstanbul. Bu mekânlardan yola çıkarak Yaşar Kemal’in mekâna nasıl bir görev
yüklediğini ve kişi ile mekân arasındaki ilişkiyi yorumlayınız.
9. Binboğalar Efsanesi isimli metindeki olay ile zaman arasındaki yakınlığı dikkate alarak zamanın
işlevini açıklayınız.
10. Romanın temasını belirleyerek defterinize yazınız.
sayfa 162
Etkinlik
Kafa Kâğıdı ve Binboğalar Efsanesi isimli metinlerde işlenen temalar, sosyolojik açıdan nasıl değerlendirilir?
Bunu, romanda ele alınış biçimiyle karşılaştırınız. Tespitlerinizi defterinize yazınız. Elde
ettiğiniz bilgilere göre edebî eser ile sosyoloji arasındaki ilişkiyi belirleyiniz.
11. Toplumcu gerçekçi yazarların çoğunlukla işledikleri temalar nelerdir? Onları bu temalara yönlendiren
hususları tartışınız. Ulaştığınız sonuçları defterinize yazınız.
12. Binboğalar Efsanesi isimli metinde hangi anlatıcılar kullanılmıştır? Anlatıcının olaylara yaklaşımı ve
bakış açısı nasıldır? Defterinize yazınız.
13. Yazarlar birtakım amaçlarla özellikle bazı bölgeleri ve oraların sıkıntılarını konu olarak seçmişlerdir.
Bu bağlamda Binboğalar Efsanesi isimli romanın yazılış amacı sizce ne olabilir? Yaşar Kemal’in düşüncelerini
kabul ettirmek, ideolojik fikirler öne sürmek, insanları eğitmek, okurları yönlendirmek gibi amaçları
olmuş olabilir mi? Açıklayınız.
14. Binboğalar Efsanesi romanında söz edilen problemlerin ülkemizde hâlen görülüp görülmediğini açıklayınız.
15. Yaşar Kemal hakkında yaptığınız araştırma ve Binboğalar Efsanesi isimli romanın incelenmesinden
elde ettiğiniz sonuçlara göre onun fikrî ve edebî yönü üzerinde hangi çıkarımlarda bulunursunuz? Eserle
yazar ilişkisi bağlamında değerlendiriniz.
Etkinlik
151. sayfadaki 3. etkinlik doğrultusunda sınıf dört gruba ayrılır: Birinci grup Sadri Ertem’in Çıkrıklar
Durunca; ikinci grup Orhan Kemal’in Bereketli Topraklar Üzerinde; üçüncü grup Yaşar Kemal’in Binboğalar
Efsanesi; dördüncü grup Fakir Baykurt’un Yılanların Öcü romanlarını toplumcu gerçekçiliğin
ilkeleri doğrultusunda yapı, tema, dil ve anlatım bakımlarından inceler. Elde edilen sonuçlar, toplumcu
gerçekçiliğin ilkeleri olarak tahtaya yazılır.
1. Herhangi bir düşünceyi ispat etmek, okura açık açık mesajlar vermek üzere yazılan sanatsal ürünlere
tezli eserler denir. Toplumcu gerçekçi yazarların da okurlarını yönlendirmek, eserlerinde bir tez öne
sürmek ve bu doğrultuda sanat eserini bir araç olarak kullanmak biçiminde bir amaçları var mıdır? Yorumlayınız.
2. Toplumcu gerçekçiliğin Türk edebiyatındaki kuruluş süreci kabul edilen 1923–1950 döneminde yazılan
roman ya da hikâyelerde olayların geçtiği mekân olarak yaygın biçimde Çukurova gibi sınırlı bölgeler
seçilirken 1950’lerden sonra daha çok ülke genelini ilgilendiren geniş mekânların seçilmesinin özel bir
nedeni var mıdır? Anlatınız.
3. Toplumcu gerçekçi yazarlar, toplumdaki tek gerçek buymuş gibi neden ağırlıklı olarak sınıf çatışmaları
üzerine odaklanmışlardır? Bu durumun toplumcu gerçekçiliğin yararlandığı kaynaklarla bir ilişkisi olabilir
mi? Sözlü olarak ifade ediniz.