TÜRKİYE'NİN ÇEVRESİNDEKİ ÖNEMLİ ÜLKE VE DENİZLER, TÜRKİYE'NİN ÇEVRESİNDEKİ ÖNEMLİ ÜLKELER, TÜRKİYE'NİN ÇEVRESİNDEKİ ÖNEMLİ DENİZLER,
Türkiye’nin çevresindeki önemli ülke ve denizler hangileridir
Yurdumuzun kuzeyinde Karadeniz, batısında Marmara ve Ege Denizi, güneyinde ise Akdeniz bulunmaktadır.
Bulgaristan
Gürcistan
Ermenistan
İran
Irak
Suriye
Ege
Marmara
YURDUMUZUN KOMŞULARI
1. Bulgaristan
Yüz ölçümü 110.912 km2 ,nüfusu 9 milyon, yönetim şekli cumhuriyet, başkenti Soyfa’dır
Balkan devletlerinden olan Bulgaristan kuzeybatı komşumuzdur. Doğusunda Karadeniz yer alır. Kuzeyde Romanya, güneyde Yunanistan, güneydoğuda Türkiye, batıda Makedonya ve Sırbistan ile komşudur.
Nüfusunun yaklaşık 1,5 milyonu Türk’tür. Balkanlarda Türklerin en çok yaşadığı ülkedir. Türkler yoğun olarak; Plevne, Rusçuk, Silistre, Kırcaali, Filibe, Razgrat, Mestanlı, Hasköy, Varna, Şumnu ve Burgaz’da yaşamaktadır. Önemli şehirleri; Sofya, Varna, Burgaz, Filibe, Rusçuk ve Plevne’dir.
Bulgaristan dağlık bir ülkedir. Balkanlar ve Rodop dağları ülkenin en önemli dağlarıdır. Romanya-Bulgaristan sınırını oluşturan Tuna Nehri’nin çevresi ovalıktır.
Doğusunda Karadeniz bulunmasına rağmen ülke genelinde karasal iklim etkilidir. Güneyinde ve Karadeniz kıyılarında deniz etkisiyle kışlar daha yumuşak geçer.
Yeterli yağış aldığından geniş ormanlara sahiptir.
En önemli akarsuyu Tuna’dır.
Tahıl, tütün, şeker pancarı, ayçiçeği, gül ve üzüm ülkede en çok yetiştirilen ürünlerdir.
Halkın büyük bir bölümü geçimini tarım ve hayvancılıktan sağlar. Sanayi yönünden fazla gelişmemiştir. Ülkede önemli bir maden de yoktur. Mevcut madenleri; kurşun, çinko, alüminyum ve bakırdır.
Bulgaristan’a sattığımız malların başında krom cevheri, demir-çelik ve bazı petrol ürünleri, ilaç, afyon ve kuru fasulye gelir. Buna karşılık Bulgaristan’dan orman ürünleri ve bazı petrol ürünleri alırız.
2. Yunanistan
Yüz ölçümü 131.990 km2 , nüfusu 10,5 milyon (1992),yönetim şekli cumhuriyet, başkenti Atina’dır.
Balkan Yarımadası’nın güneyinde yer alan Yunanistan, batı komşumuzdur. Bu ülkeyle hem kara hem de deniz sınırımız vardır. Kara sınırımızı Meriç nehri oluşturur. Kuzeyde Makedonya ve Bulgaristan, kuzeybatıda Arnavutluk, doğuda ise Türkiye ile komşudur. Doğudan Ege Denizi, güneyden Akdeniz, batıdan Yunan Denizi ile çevrilmiştir.
Nüfusunun 150 bin kadarı Türk’tür.Türkler bu ülkede yoğun olarak Selanik, Drama, Kavala, Gümülcine, Yenice ve Dedeağaç şehirlerinde yaşamaktadır. Önemli şehirleri; Atina, Selanik, Patras ve Kavala’dır.
Dağlık bir ülkedir. Pindus dağları ülkede büyük bir alan kaplar. En yüksek dağı Olimpos’tur. Akarsu boylarında yer alan Vardar ve Tesalya ovaları en verimli ovalarıdır. Ege Denizi’nde bulunan irili ufaklı adaların çoğu bu ülkeye aittir. Akdeniz ve Ege Denizi’nde iki bine yakın adası vardır.
Kıyılarında ve adalarda Akdeniz iklimi, iç kesimlerde ise karasal iklim görülür.
Zeytin, üzüm, incir, pamuk;tütün ve iç kesimlerde tahıl yetiştirilir. Geçim kaynakları; Tarım, balıkçılık, turizm, deniz taşımacılığıdır. Dünyada deniz taşımacılığında ilk sıralarda yer alır. Ülke, endüstride yeni yeni gelişme göstermektedir. Yer altı kaynakları yönünden de fakirdir.
Yunanistan’a pamuk ipliği, cam ürünleri, krom, bakır, pamuk ipliği, nohut, mercimek ve deniz ürünleri satarız. Bu ülkeden aldığımız mallar ise; kimyasal maddeler, ilaç, yapay iplik ve soya yağıdır.
3. Suriye
Yüz ölçümü 185.180 km2, nüfusu 13 milyon, yönetim şekli cumhuriyet, başkenti Şam’dır
Güney komşumuzdur. Batısında Akdeniz ve Lübnan, doğusunda Irak, güneyinde Ürdün, güneybatısında İsrail, kuzeyinde Türkiye ile komşudur.
Nüfusunun 200 bin kadarı Türk’tür.Ülkede Türklerin yoğun olarak yaşadığı yerler; Hama, Humus, Lazkiye, Halep ve Şam’dır.
Ülkede düzlükler geniş yer tutar.Doğusunda platolar, güneydoğusunda ise çöller yer almaktadır. En önemli dağları Ensariye Dağlarıdır. Fırat nehri ülkenin bir kısmını sulamaktadır. Başlıca akarsuyu Asi nehridir.
Ülkenin kıyı kesimlerinde Akdeniz iklimi, iç kesimlerde ise karasal ve çöl iklimi görülmektedir.
Suriye ekonomisi, genellikle tarım ve hayvancılığa dayanır. Ülkede en çok tahıl ekilir. Ayrıca sebze ve meyveler de yetiştirilir. Sanayi yönünden gelişmemiş olan Suriye, yer altı kaynakları bakımından da fakirdir. Az miktarda petrol çıkarılır.
Bu ülkeye sattığımız mallar; canlı hayvan, et, bitkisel yağlar, margarin, ceviz, Antep fıstığı, jet yakıtı, sentetik iplik, alüminyum ürünleri, kimyasal maddeler ve elektrikli ev eşyalarıdır. Bazı petrol ürünleri ile orta kalitede pamuk, aldığımız malların başlıcalarıdır.
4. Irak
Yüz ölçümü 438.317 km2 , nüfusu 22 milyon, yönetim şekli cumhuriyet, başkenti Bağdat’tır.
Ülkemizin güneydoğu komşusu olan Irak, Asya’nın batısında yer almaktadır. Batısında Suriye ve Ürdün, doğusunda İran, güneyinde Suudi Arabistan, güneydoğusunda Kuveyt, kuzeyinde Türkiye ile komşudur.
Nüfusun yaklaşık 2,5 milyonu Türk’tür.Türklerin yoğun olarak yaşadığı yerler; Kerkük, Erbil, Musul ve Süleymaniye’dir.
Ülkenin büyük bir bölümü düzlüktür. Dağlar daha çok ülkenin kuzeydoğusunda yer alır. Güney ve batısı ise çöllerle kaplıdır. Kaynağını yurdumuzdan alan Dicle ve Fırat nehirleri bu ülkeden geçer. Burada birleşerek Basra Körfezi’ne dökülürler.
Ülke genellikle sıcak ve kurak karasal iklimin etkisi altındadır. Yaygın bitki örtüsü bozkırdır.
Ülkenin en büyük gelir kaynağı petroldür. Sulanabilen yerlerde tarım yapılır. Hurma üretiminde dünyada ilk sırada yer almaktadır. Ayrıca tahıl, pamuk ve tütün de yetiştirilmektedir.
Bu ülkeye sattığımız mallar; buzdolabı, çamaşır makinesi, televizyon ve mobilyadır. Bu ülkeden petrol alırız.
5. İran
Yüz ölçümü 1.648.000 km2, nüfusu 60 milyon, yönetim şekli cumhuriyet, başkenti Tahran’dır.
Türkiye’nin doğu komşusudur. Kuzeyinde Hazar Denizi, güneyinde ise Basra Körfezi bulunmaktadır. Batısında Türkiye ve Irak, kuzeydoğusunda Türkmenistan, doğusunda Afganistan ve Pakistan yer alır.
Nüfusunun 18 milyon kadarı Türk’tür.Türklerin yoğun olarak yaşadığı yerler; Tebriz, İsfahan, Meşhed ve Şiraz’dır.
Genel olarak dağlık bir ülkedir. Orta kesimlerde platolar ve çöller vardır. Ülkenin kuzeyini kaplayan dağlara Elburz, güneyindeki dağlara ise Zağros adı verilir. Ülkenin ortasında Deşt-i Kebir ve Deşt-i Lut çölleri yer almaktadır.
Ülkenin büyük bir bölümünde karasal iklim hüküm sürmektedir. Basra Körfezi ve Hazar Denizi kıyılarında iklim ılıman ve yağışlıdır.
İran ekonomisi; tarım, ham petrol ve petrol ürünlerine dayanır. Kuraklık nedeniyle ülke topraklarının büyük kesimi tarıma elverişli değildir. Ülkede daha çok; buğday, arpa, sebze, meyve, çay, pamuk, tütün, şeker kamışı ve pirinç yetiştirilir. İran ekonomisinde hayvancılığın önemli bir yeri vardır. Özellikle İran platosu’nun bozkırlarla kaplı kesimlerinde küçükbaş hayvancılık önemli bir geçim kaynağıdır. Ülkenin asıl zenginlik kaynağını petrol oluşturmaktadır. Ülkede sanayi fazla gelişmemiştir. Ancak el tezgahlarında dokunan halıları dünyaca ünlüdür.
Bu ülkeye sattığımız mallar; canlı hayvan, buğday, şeker, meyve, hayvan, et, peynir, çimento, tarımsal ilaçlar ve demir-çelik ürünleridir. Buna karşılık bu ülkeden doğal gaz, ham petrol ve petrol ürünleri alırız.
6. Azerbaycan -Nahcivan
Yüz ölçümü 86.600 km2, nüfusu 7,5 milyon, yönetim şekli cumhuriyet, başkenti Bakü’dür.
Azerbaycan, Kafkas sıradağlarının güneydoğusu ile Hazar Denizi’nin batı kıyıları arasında yer almaktadır. Azerbaycan ile komşuluğumuz, yurdumuzun doğusunda yer alan ve bu ülkeye bağlı Nahcivan Özerk Cumhuriyeti iledir. Azerbaycan; kuzeyde Rusya Federasyonu, kuzeybatıda Gürcistan, doğuda Hazar Denizi, güneyde İran, batıda Ermenistan ile komşudur. Azerbaycan 1991 yılında bağımsızlığını kazanmıştır.
Dağlık bir ülkedir. Ülkenin orta kesimlerinde tarıma elverişli düzlükler vardır. Kura ve Aras nehirleri bu düzlükleri sulamaktadır.
Ülkede genel olarak karasal iklim görülür. Hazar Denizi kıyılarında ise daha ılıman ve yağışlı bir iklim hakimdir.
Ülkede en çok tahıl ve pamuk yetiştirilmektedir. Tarım ve hayvancılık önemli geçim. kaynağı olmakla birlikte sanayi alanında da önemli gelişmeler göstermektedir. Sanayinin gelişmesinde yer altı kaynaklarının önemi büyüktür. Azerbaycan, zengin petrol ve doğal gaz yataklarına sahiptir. Petrol en çok başkent Bakü’de çıkarılmaktadır. Ayrıca demir, kömür ve bakır diğer önemli madenlerdir. Azerbaycan ile olan ticaretimiz gün geçtikçe artmaktadır.
Yurdumuzun komşusu ve Azerbaycan’a bağlı bir özerk cumhuriyet olan Nahcivan, Aras nehri kıyısında, İran sınırı boyunca uzanır. Yüz ölçümü 5.501 km2, nüfusu 280 bin olan bu özerk bölgenin merkezi Nahcivan şehridir.
7 .Ermenistan
Yüz ölçümü 29.800 km2 , nüfusu 3,3 milyon, yönetim şekli cumhuriyet, başkenti Erivan’dır.
Ermenistan kuzeydoğu komşumuzdur. Kuzeyinde Gürcistan, güneyinde Nahcivan ve İran, doğusunda Türkiye, batısında Azerbaycan ile komşudur.
Nüfusun büyük çoğunluğu Ermeni’dir. Azeri Türkleri, Ruslar ve Gürcüler nüfusun kalan kısmım oluşturur. 1991 yılında bağımsızlığını kazanmıştır.
Ermenistan yüksek bir yayla üzerinde yer yer yükselen dağlarla kaplıdır.
Hiçbir denize kıyısı olmadığından ülkede genel olarak karasal iklim hakimdir. En önemli akarsuyu, ortak sınırımızı oluşturan Aras nehri, en büyük gölü Gökçe gölüdür.
Tütün, pamuk, tahıl, şeker pancarı ve üzüm başlıca yetiştirilen tarım ürünleridir.
Tarımdan başka sanayi ve yer altı kaynakları da Ermenistan’ın önemli geçim kaynaklarındandır. En önemli yer altı kaynakları bakır ve boksit (Alüminyum) dur. Başlıca sanayi kolları kimya, besin ve dokuma sanayisidir. Türkiye ile olan ilişkileri fazla gelişmemiştir.
8. Gürcistan
Yüz ölçümü 69. 700 km2 , nüfusu 5,5 milyon, yönetim şekli başkanlık tipi cumhuriyet, başkenti Tiflis’tir.
Kuzeydoğu komşumuzdur. Güneyinde Türkiye ve Ermenistan, batısında Karadeniz, kuzeyinde Rusya Federasyonu, doğusunda ise Azerbaycan yer almaktadır.
Nüfusunun 500 binini Tiflis ve çevresinde yaşayan Azeri Türkleri oluşturur. Önemli kentleri; Tiflis, Batum ve Poti’dir.
Kafkas dağları Gürcistan’ı Rusya’dan ve Kuzey Kafkasya’dan ayırır. Çok dağlık bir ülkedir. Ülkenin orta kesimlerinde çöküntü alanları vardır. En önemli akarsuyu Kura’dır.
Kıyılarında Karadeniz iklimi, iç kesimlerde ise karasal iklim görülür. Yıl boyunca devam eden yağışlar zengin bitki örtüsü oluşturmuştur.
Ülkede ekilebilen yerlerde yetiştirilen tarım ürünleri çok çeşitlidir. İklimin elverişliliği sayesinde Karadeniz kıyılarında daha çok çay ve turunçgiller yetiştirilir. İç kesimlerde ise; mısır, pamuk, tütün, üzüm ve ayçiçeği en çok yetiştirilen ürünlerdir.
Balıkçılık ve turizm de önemli ekonomik etkinlik arasındadır. En önemli yer altı kaynakları manganez, kömür ve bakırdır.
Gürcistan ile olan ilişkilerimiz olumlu yönde gelişmektedir. Sarp sınır kapısı ticari ilişkilerimizin gelişmesini sağlamıştır.
9. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
Yüz ölçümü 3.355 km2 , nüfusu 175 bin (1992), yönetim şekli cumhuriyet, başkenti Lefkoşe’dir.
Kıbrıs, Akdeniz’in doğusunda yer alan büyük bir adadır. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) bu adanın kuzeyinde bulunmaktadır. Adanın güneyinde ise Kıbrıs Rum Kesimi yer alır.
Adada toplam 700 bin insan yaşamaktadır. KKTC’nin nüfusu 175 bin kadardır.
KKTC’nin kuzeyinde Beşparmak sıradağları uzanmaktadır. Güzelyurt Ovası ve İç Ova en önemli düzlükleridir.
Ülkenin genelinde Akdeniz iklimi görülür. Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlıdır. İklime bağlı olarak bitki örtüsünü makiler oluşturur. Ancak Beşparmak dağlarında seyrek orman örtüsüne rastlanır.
En önemli geçim kaynakları tarım ve turizmdir. Tahıl, turunçgiller, üzüm, zeytin ve patates ülkede yetiştirilen önemli tarım ürünleridir. Sanayi de gelişmektedir. Ayrıca demir, bakır, krom ve amyant madenleri işletilmektedir. KKTC’ye sattığımız mallar; otomobil, demir-çelik ürünleri, tahıl, baklagiller, bitkisel yağlar, küçük ve büyükbaş hayvanlar, beyaz eşya, deri ve ilaçtır. Aldığımız mallar ise; ayakkabı, zeytin, meyve ve arpadır.
1571 yılında Osmanlılar tarafından fethedilen Kıbrıs 307 yıl Osmanlı Devleti yönetiminde kalmıştır. Kıbrıs Türkleri adaya Anadolu’dan gelip yerleşmişlerdir.
1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’ndan sonra Kıbrıs geçici olarak İngiliz idaresine bırakıldı. Daha sonra adadan çıkmayan İngilizler Birinci Dünya Savaşı’nın başında adayı resmen egemenliğine geçirdi. İngiltere’nin Kıbrıs’ı kendi topraklarına katmasından sonra adadaki Rumlar adanın Yunanistan’a bağlanması için girişimlerde bulundular. 1974‘teki savaştan sonra adanın kuzeyi tamamen Türklerin olmuş 1983 de de Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) kurulmuştur.
Türkiye’nin çevresindeki önemli ülke ve denizler hangileridir
Yurdumuzun kuzeyinde Karadeniz, batısında Marmara ve Ege Denizi, güneyinde ise Akdeniz bulunmaktadır.
ÜLKELER:
YunanistanBulgaristan
Gürcistan
Ermenistan
İran
Irak
Suriye
DENİZLER:
Karadeniz
AkdenizEge
Marmara
KÖRFEZLER:
Saroz
KANALLAR:
SÜVEYŞ KANALI
BOĞAZLAR:
İST-ÇANAKKALE BOĞAZ.
GÖLLER:
HAZAR GÖLÜ1. Bulgaristan
Yüz ölçümü 110.912 km2 ,nüfusu 9 milyon, yönetim şekli cumhuriyet, başkenti Soyfa’dır
Balkan devletlerinden olan Bulgaristan kuzeybatı komşumuzdur. Doğusunda Karadeniz yer alır. Kuzeyde Romanya, güneyde Yunanistan, güneydoğuda Türkiye, batıda Makedonya ve Sırbistan ile komşudur.
Nüfusunun yaklaşık 1,5 milyonu Türk’tür. Balkanlarda Türklerin en çok yaşadığı ülkedir. Türkler yoğun olarak; Plevne, Rusçuk, Silistre, Kırcaali, Filibe, Razgrat, Mestanlı, Hasköy, Varna, Şumnu ve Burgaz’da yaşamaktadır. Önemli şehirleri; Sofya, Varna, Burgaz, Filibe, Rusçuk ve Plevne’dir.
Bulgaristan dağlık bir ülkedir. Balkanlar ve Rodop dağları ülkenin en önemli dağlarıdır. Romanya-Bulgaristan sınırını oluşturan Tuna Nehri’nin çevresi ovalıktır.
Doğusunda Karadeniz bulunmasına rağmen ülke genelinde karasal iklim etkilidir. Güneyinde ve Karadeniz kıyılarında deniz etkisiyle kışlar daha yumuşak geçer.
Yeterli yağış aldığından geniş ormanlara sahiptir.
En önemli akarsuyu Tuna’dır.
Tahıl, tütün, şeker pancarı, ayçiçeği, gül ve üzüm ülkede en çok yetiştirilen ürünlerdir.
Halkın büyük bir bölümü geçimini tarım ve hayvancılıktan sağlar. Sanayi yönünden fazla gelişmemiştir. Ülkede önemli bir maden de yoktur. Mevcut madenleri; kurşun, çinko, alüminyum ve bakırdır.
Bulgaristan’a sattığımız malların başında krom cevheri, demir-çelik ve bazı petrol ürünleri, ilaç, afyon ve kuru fasulye gelir. Buna karşılık Bulgaristan’dan orman ürünleri ve bazı petrol ürünleri alırız.
2. Yunanistan
Yüz ölçümü 131.990 km2 , nüfusu 10,5 milyon (1992),yönetim şekli cumhuriyet, başkenti Atina’dır.
Balkan Yarımadası’nın güneyinde yer alan Yunanistan, batı komşumuzdur. Bu ülkeyle hem kara hem de deniz sınırımız vardır. Kara sınırımızı Meriç nehri oluşturur. Kuzeyde Makedonya ve Bulgaristan, kuzeybatıda Arnavutluk, doğuda ise Türkiye ile komşudur. Doğudan Ege Denizi, güneyden Akdeniz, batıdan Yunan Denizi ile çevrilmiştir.
Nüfusunun 150 bin kadarı Türk’tür.Türkler bu ülkede yoğun olarak Selanik, Drama, Kavala, Gümülcine, Yenice ve Dedeağaç şehirlerinde yaşamaktadır. Önemli şehirleri; Atina, Selanik, Patras ve Kavala’dır.
Dağlık bir ülkedir. Pindus dağları ülkede büyük bir alan kaplar. En yüksek dağı Olimpos’tur. Akarsu boylarında yer alan Vardar ve Tesalya ovaları en verimli ovalarıdır. Ege Denizi’nde bulunan irili ufaklı adaların çoğu bu ülkeye aittir. Akdeniz ve Ege Denizi’nde iki bine yakın adası vardır.
Kıyılarında ve adalarda Akdeniz iklimi, iç kesimlerde ise karasal iklim görülür.
Zeytin, üzüm, incir, pamuk;tütün ve iç kesimlerde tahıl yetiştirilir. Geçim kaynakları; Tarım, balıkçılık, turizm, deniz taşımacılığıdır. Dünyada deniz taşımacılığında ilk sıralarda yer alır. Ülke, endüstride yeni yeni gelişme göstermektedir. Yer altı kaynakları yönünden de fakirdir.
Yunanistan’a pamuk ipliği, cam ürünleri, krom, bakır, pamuk ipliği, nohut, mercimek ve deniz ürünleri satarız. Bu ülkeden aldığımız mallar ise; kimyasal maddeler, ilaç, yapay iplik ve soya yağıdır.
3. Suriye
Yüz ölçümü 185.180 km2, nüfusu 13 milyon, yönetim şekli cumhuriyet, başkenti Şam’dır
Güney komşumuzdur. Batısında Akdeniz ve Lübnan, doğusunda Irak, güneyinde Ürdün, güneybatısında İsrail, kuzeyinde Türkiye ile komşudur.
Nüfusunun 200 bin kadarı Türk’tür.Ülkede Türklerin yoğun olarak yaşadığı yerler; Hama, Humus, Lazkiye, Halep ve Şam’dır.
Ülkede düzlükler geniş yer tutar.Doğusunda platolar, güneydoğusunda ise çöller yer almaktadır. En önemli dağları Ensariye Dağlarıdır. Fırat nehri ülkenin bir kısmını sulamaktadır. Başlıca akarsuyu Asi nehridir.
Ülkenin kıyı kesimlerinde Akdeniz iklimi, iç kesimlerde ise karasal ve çöl iklimi görülmektedir.
Suriye ekonomisi, genellikle tarım ve hayvancılığa dayanır. Ülkede en çok tahıl ekilir. Ayrıca sebze ve meyveler de yetiştirilir. Sanayi yönünden gelişmemiş olan Suriye, yer altı kaynakları bakımından da fakirdir. Az miktarda petrol çıkarılır.
Bu ülkeye sattığımız mallar; canlı hayvan, et, bitkisel yağlar, margarin, ceviz, Antep fıstığı, jet yakıtı, sentetik iplik, alüminyum ürünleri, kimyasal maddeler ve elektrikli ev eşyalarıdır. Bazı petrol ürünleri ile orta kalitede pamuk, aldığımız malların başlıcalarıdır.
4. Irak
Yüz ölçümü 438.317 km2 , nüfusu 22 milyon, yönetim şekli cumhuriyet, başkenti Bağdat’tır.
Ülkemizin güneydoğu komşusu olan Irak, Asya’nın batısında yer almaktadır. Batısında Suriye ve Ürdün, doğusunda İran, güneyinde Suudi Arabistan, güneydoğusunda Kuveyt, kuzeyinde Türkiye ile komşudur.
Nüfusun yaklaşık 2,5 milyonu Türk’tür.Türklerin yoğun olarak yaşadığı yerler; Kerkük, Erbil, Musul ve Süleymaniye’dir.
Ülkenin büyük bir bölümü düzlüktür. Dağlar daha çok ülkenin kuzeydoğusunda yer alır. Güney ve batısı ise çöllerle kaplıdır. Kaynağını yurdumuzdan alan Dicle ve Fırat nehirleri bu ülkeden geçer. Burada birleşerek Basra Körfezi’ne dökülürler.
Ülke genellikle sıcak ve kurak karasal iklimin etkisi altındadır. Yaygın bitki örtüsü bozkırdır.
Ülkenin en büyük gelir kaynağı petroldür. Sulanabilen yerlerde tarım yapılır. Hurma üretiminde dünyada ilk sırada yer almaktadır. Ayrıca tahıl, pamuk ve tütün de yetiştirilmektedir.
Bu ülkeye sattığımız mallar; buzdolabı, çamaşır makinesi, televizyon ve mobilyadır. Bu ülkeden petrol alırız.
5. İran
Yüz ölçümü 1.648.000 km2, nüfusu 60 milyon, yönetim şekli cumhuriyet, başkenti Tahran’dır.
Türkiye’nin doğu komşusudur. Kuzeyinde Hazar Denizi, güneyinde ise Basra Körfezi bulunmaktadır. Batısında Türkiye ve Irak, kuzeydoğusunda Türkmenistan, doğusunda Afganistan ve Pakistan yer alır.
Nüfusunun 18 milyon kadarı Türk’tür.Türklerin yoğun olarak yaşadığı yerler; Tebriz, İsfahan, Meşhed ve Şiraz’dır.
Genel olarak dağlık bir ülkedir. Orta kesimlerde platolar ve çöller vardır. Ülkenin kuzeyini kaplayan dağlara Elburz, güneyindeki dağlara ise Zağros adı verilir. Ülkenin ortasında Deşt-i Kebir ve Deşt-i Lut çölleri yer almaktadır.
Ülkenin büyük bir bölümünde karasal iklim hüküm sürmektedir. Basra Körfezi ve Hazar Denizi kıyılarında iklim ılıman ve yağışlıdır.
İran ekonomisi; tarım, ham petrol ve petrol ürünlerine dayanır. Kuraklık nedeniyle ülke topraklarının büyük kesimi tarıma elverişli değildir. Ülkede daha çok; buğday, arpa, sebze, meyve, çay, pamuk, tütün, şeker kamışı ve pirinç yetiştirilir. İran ekonomisinde hayvancılığın önemli bir yeri vardır. Özellikle İran platosu’nun bozkırlarla kaplı kesimlerinde küçükbaş hayvancılık önemli bir geçim kaynağıdır. Ülkenin asıl zenginlik kaynağını petrol oluşturmaktadır. Ülkede sanayi fazla gelişmemiştir. Ancak el tezgahlarında dokunan halıları dünyaca ünlüdür.
Bu ülkeye sattığımız mallar; canlı hayvan, buğday, şeker, meyve, hayvan, et, peynir, çimento, tarımsal ilaçlar ve demir-çelik ürünleridir. Buna karşılık bu ülkeden doğal gaz, ham petrol ve petrol ürünleri alırız.
6. Azerbaycan -Nahcivan
Yüz ölçümü 86.600 km2, nüfusu 7,5 milyon, yönetim şekli cumhuriyet, başkenti Bakü’dür.
Azerbaycan, Kafkas sıradağlarının güneydoğusu ile Hazar Denizi’nin batı kıyıları arasında yer almaktadır. Azerbaycan ile komşuluğumuz, yurdumuzun doğusunda yer alan ve bu ülkeye bağlı Nahcivan Özerk Cumhuriyeti iledir. Azerbaycan; kuzeyde Rusya Federasyonu, kuzeybatıda Gürcistan, doğuda Hazar Denizi, güneyde İran, batıda Ermenistan ile komşudur. Azerbaycan 1991 yılında bağımsızlığını kazanmıştır.
Dağlık bir ülkedir. Ülkenin orta kesimlerinde tarıma elverişli düzlükler vardır. Kura ve Aras nehirleri bu düzlükleri sulamaktadır.
Ülkede genel olarak karasal iklim görülür. Hazar Denizi kıyılarında ise daha ılıman ve yağışlı bir iklim hakimdir.
Ülkede en çok tahıl ve pamuk yetiştirilmektedir. Tarım ve hayvancılık önemli geçim. kaynağı olmakla birlikte sanayi alanında da önemli gelişmeler göstermektedir. Sanayinin gelişmesinde yer altı kaynaklarının önemi büyüktür. Azerbaycan, zengin petrol ve doğal gaz yataklarına sahiptir. Petrol en çok başkent Bakü’de çıkarılmaktadır. Ayrıca demir, kömür ve bakır diğer önemli madenlerdir. Azerbaycan ile olan ticaretimiz gün geçtikçe artmaktadır.
Yurdumuzun komşusu ve Azerbaycan’a bağlı bir özerk cumhuriyet olan Nahcivan, Aras nehri kıyısında, İran sınırı boyunca uzanır. Yüz ölçümü 5.501 km2, nüfusu 280 bin olan bu özerk bölgenin merkezi Nahcivan şehridir.
7 .Ermenistan
Yüz ölçümü 29.800 km2 , nüfusu 3,3 milyon, yönetim şekli cumhuriyet, başkenti Erivan’dır.
Ermenistan kuzeydoğu komşumuzdur. Kuzeyinde Gürcistan, güneyinde Nahcivan ve İran, doğusunda Türkiye, batısında Azerbaycan ile komşudur.
Nüfusun büyük çoğunluğu Ermeni’dir. Azeri Türkleri, Ruslar ve Gürcüler nüfusun kalan kısmım oluşturur. 1991 yılında bağımsızlığını kazanmıştır.
Ermenistan yüksek bir yayla üzerinde yer yer yükselen dağlarla kaplıdır.
Hiçbir denize kıyısı olmadığından ülkede genel olarak karasal iklim hakimdir. En önemli akarsuyu, ortak sınırımızı oluşturan Aras nehri, en büyük gölü Gökçe gölüdür.
Tütün, pamuk, tahıl, şeker pancarı ve üzüm başlıca yetiştirilen tarım ürünleridir.
Tarımdan başka sanayi ve yer altı kaynakları da Ermenistan’ın önemli geçim kaynaklarındandır. En önemli yer altı kaynakları bakır ve boksit (Alüminyum) dur. Başlıca sanayi kolları kimya, besin ve dokuma sanayisidir. Türkiye ile olan ilişkileri fazla gelişmemiştir.
8. Gürcistan
Yüz ölçümü 69. 700 km2 , nüfusu 5,5 milyon, yönetim şekli başkanlık tipi cumhuriyet, başkenti Tiflis’tir.
Kuzeydoğu komşumuzdur. Güneyinde Türkiye ve Ermenistan, batısında Karadeniz, kuzeyinde Rusya Federasyonu, doğusunda ise Azerbaycan yer almaktadır.
Nüfusunun 500 binini Tiflis ve çevresinde yaşayan Azeri Türkleri oluşturur. Önemli kentleri; Tiflis, Batum ve Poti’dir.
Kafkas dağları Gürcistan’ı Rusya’dan ve Kuzey Kafkasya’dan ayırır. Çok dağlık bir ülkedir. Ülkenin orta kesimlerinde çöküntü alanları vardır. En önemli akarsuyu Kura’dır.
Kıyılarında Karadeniz iklimi, iç kesimlerde ise karasal iklim görülür. Yıl boyunca devam eden yağışlar zengin bitki örtüsü oluşturmuştur.
Ülkede ekilebilen yerlerde yetiştirilen tarım ürünleri çok çeşitlidir. İklimin elverişliliği sayesinde Karadeniz kıyılarında daha çok çay ve turunçgiller yetiştirilir. İç kesimlerde ise; mısır, pamuk, tütün, üzüm ve ayçiçeği en çok yetiştirilen ürünlerdir.
Balıkçılık ve turizm de önemli ekonomik etkinlik arasındadır. En önemli yer altı kaynakları manganez, kömür ve bakırdır.
Gürcistan ile olan ilişkilerimiz olumlu yönde gelişmektedir. Sarp sınır kapısı ticari ilişkilerimizin gelişmesini sağlamıştır.
9. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
Yüz ölçümü 3.355 km2 , nüfusu 175 bin (1992), yönetim şekli cumhuriyet, başkenti Lefkoşe’dir.
Kıbrıs, Akdeniz’in doğusunda yer alan büyük bir adadır. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) bu adanın kuzeyinde bulunmaktadır. Adanın güneyinde ise Kıbrıs Rum Kesimi yer alır.
Adada toplam 700 bin insan yaşamaktadır. KKTC’nin nüfusu 175 bin kadardır.
KKTC’nin kuzeyinde Beşparmak sıradağları uzanmaktadır. Güzelyurt Ovası ve İç Ova en önemli düzlükleridir.
Ülkenin genelinde Akdeniz iklimi görülür. Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlıdır. İklime bağlı olarak bitki örtüsünü makiler oluşturur. Ancak Beşparmak dağlarında seyrek orman örtüsüne rastlanır.
En önemli geçim kaynakları tarım ve turizmdir. Tahıl, turunçgiller, üzüm, zeytin ve patates ülkede yetiştirilen önemli tarım ürünleridir. Sanayi de gelişmektedir. Ayrıca demir, bakır, krom ve amyant madenleri işletilmektedir. KKTC’ye sattığımız mallar; otomobil, demir-çelik ürünleri, tahıl, baklagiller, bitkisel yağlar, küçük ve büyükbaş hayvanlar, beyaz eşya, deri ve ilaçtır. Aldığımız mallar ise; ayakkabı, zeytin, meyve ve arpadır.
1571 yılında Osmanlılar tarafından fethedilen Kıbrıs 307 yıl Osmanlı Devleti yönetiminde kalmıştır. Kıbrıs Türkleri adaya Anadolu’dan gelip yerleşmişlerdir.
1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’ndan sonra Kıbrıs geçici olarak İngiliz idaresine bırakıldı. Daha sonra adadan çıkmayan İngilizler Birinci Dünya Savaşı’nın başında adayı resmen egemenliğine geçirdi. İngiltere’nin Kıbrıs’ı kendi topraklarına katmasından sonra adadaki Rumlar adanın Yunanistan’a bağlanması için girişimlerde bulundular. 1974‘teki savaştan sonra adanın kuzeyi tamamen Türklerin olmuş 1983 de de Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) kurulmuştur.
S.?
YanıtlaSil