EKONOMİK ETKİNLİKLERİN SINIFLANDIRILMASI, EKONOMİK ETKİNLİKLER NELERDİR, EKONOMİK ETKİNLİKLER NASIL SINIFLANDIRILIR, EKONOMİK FAALİYETLER NASIL SINIFLANDIRILIR
EKONOMİK ETKİNLİKLERİN SINIFLANDIRILMASI
Yeryüzünde tarımla başlayan ekonomik etkinlikler zanaatla ve madencilikle
çeşitlenmiş, zamanla mesleklerin sayısı artmıştır. Günümüzde
onlarca meslek grubu ortaya çıkmıştır. Hâlen yeni meslek kolları ortaya
çıkmaya devam ediyor. Öyle ki insanların birçoğunun duymamış olduğu
çok sayıda meslek bulunmaktadır. Meslekler belirli gruplara ayrılarak
sınıflandırılmaktadır. Bunlar birincil, ikincil, üçüncül, dördüncül ve beşincil
olmak üzere beş gruba ayrılmaktadır.
1. Birincil Ekonomik Etkinlikler
Bu tür ekonomik etkinlikler, doğadan doğrudan ürün elde
edilen meslek gruplarını kapsamaktadır. Hayvancılıkla
uğraşmak; tarla (Fotoğraf 5.1), bağ ve bahçelerde tarımsal
üretim yapmak, bu meslek grubunda bulunanların başlıca
uğraşılarıdır. Balık avlamak ve havuzlarda balık yetiştirmek ile
ormancılık da birincil ekonomik etkinliklerdendir.
2. İkincil Ekonomik Etkinlikler
Bu tür ekonomik etkinlikte doğadan elde edilen ham
maddeler belirli bir teknoloji (Fotoğraf 5.2) kullanılarak çeşitli
ürünlere dönüştürülür. Kalkolitik Dönem’de madenlerin
ergitilmesi, başka madenlerle karıştırılarak çeşitli araç ve gereçlerin
üretilmesi bu etkinliklerin başlangıcını oluşturmuştur.
İkincil ekonomik etkinlikler, Sanayi Devrimi ile ileri bir boyuta
ulaşmış ve yaygınlaşmıştır. Günümüzde ülkelerin gelişmişlik
düzeyinin ölçütü, bu ekonomik etkinliğin bulunduğu aşamadır.
Buna göre fabrikalarda çalışan insanlar, ikincil ekonomik etkinlikte
bulunmaktadırlar.
3. Üçüncül Ekonomik Etkinlikler
Üçüncül ekonomik etkinlikler, hizmet söktörünü oluşturmaktadır.
Bu sektörde insan ihtiyacına yönelik üretim ya da organizasyonlar
yapılır. Hizmetlerin bir kısmı elle tutulacak özellikte değildir:
Danışmanlık, pazar araştırması ve eğitim hizmetleri gibi.
Bir kısım hizmet ürünleri kısa sürede tüketime yöneliktir. Örneğin
yiyecek ve içecek satılan yerlerdeki hizmet ürünleri bu türdendir.
Hizmet ürünlerinin diğer bir özelliği, stoklanma özelliğine sahip
olmamasıdır. Bu sektörde ürünler, doğrudan doğadan elde edilmedikleri
gibi, atölye ve fabrikalarda da üretilmezler.
Hizmet sekröründeki iş kolları çok fazladır ve bu iş kollarının
sayısı sürekli artmaktadır. Turizm, belediye hizmetleri, ticaret,
danışmanlık, ulaşım, bankacılık, sağlık (Fotoğraf 5.3) ve sigortacılık
hizmet sektörünü oluşturan iş kollarının başlıcalarıdır.
Gelişmiş ülkelerde üçüncül ekonomik etkinliklerde çalışanların
oranı fazladır.
4. Dördüncül Ekonomik Etkinlikler
Bu ekonomik etkinlik yakın zamanda ortaya çıkmış iş
kollarındandır. Çünkü bu alan, teknoloji çağına özgüdür. İleri
düzeyde gelişmiş ülkeler veya şirketlerde kısaca Ar-Ge olarak
tanımlanan araştırma, geliştirme birimleri oluşturulmaktadır
(Fotoğraf 5.4). Bu birimlerdeki insanlar bilgi toplama, işleme,
değiştirme ve yayma işiyle uğraşmaktadırlar. Coğrafi bilgi
sistemlerinden yararlanma, bu alan için büyük bir önem taşımaktadır.
5. Beşincil Ekonomik Etkinlikler
Bu alan da dördüncül ekonomik etkinlikler gibi yenidir.
Beşincil ekonomik faaliyette çalışanlar, dördüncül ekonomik
faaliyette çalışanların verilerinden yararlanırlar. Bu birimde çalışanlar,
karar verme yetkisine sahip olan yöneticilerdir (Fotoğraf
5.5). Bu yöneticiler, elde edilen verileri değerlendirerek gelecekle
ilgili sağlıklı çıkarımlarda bulunur, o yönde uygulamalara
geçilmesini sağlarlar. Bu sektörde çalışanların sayısı az olduğu
hâlde dünya ekonomisine yön vermeleri bakımından küresel
ölçekteki etkileri fazladır.
EKONOMİK ETKİNLİKLERİN SINIFLANDIRILMASI
Yeryüzünde tarımla başlayan ekonomik etkinlikler zanaatla ve madencilikle
çeşitlenmiş, zamanla mesleklerin sayısı artmıştır. Günümüzde
onlarca meslek grubu ortaya çıkmıştır. Hâlen yeni meslek kolları ortaya
çıkmaya devam ediyor. Öyle ki insanların birçoğunun duymamış olduğu
çok sayıda meslek bulunmaktadır. Meslekler belirli gruplara ayrılarak
sınıflandırılmaktadır. Bunlar birincil, ikincil, üçüncül, dördüncül ve beşincil
olmak üzere beş gruba ayrılmaktadır.
1. Birincil Ekonomik Etkinlikler
Bu tür ekonomik etkinlikler, doğadan doğrudan ürün elde
edilen meslek gruplarını kapsamaktadır. Hayvancılıkla
uğraşmak; tarla (Fotoğraf 5.1), bağ ve bahçelerde tarımsal
üretim yapmak, bu meslek grubunda bulunanların başlıca
uğraşılarıdır. Balık avlamak ve havuzlarda balık yetiştirmek ile
ormancılık da birincil ekonomik etkinliklerdendir.
2. İkincil Ekonomik Etkinlikler
Bu tür ekonomik etkinlikte doğadan elde edilen ham
maddeler belirli bir teknoloji (Fotoğraf 5.2) kullanılarak çeşitli
ürünlere dönüştürülür. Kalkolitik Dönem’de madenlerin
ergitilmesi, başka madenlerle karıştırılarak çeşitli araç ve gereçlerin
üretilmesi bu etkinliklerin başlangıcını oluşturmuştur.
İkincil ekonomik etkinlikler, Sanayi Devrimi ile ileri bir boyuta
ulaşmış ve yaygınlaşmıştır. Günümüzde ülkelerin gelişmişlik
düzeyinin ölçütü, bu ekonomik etkinliğin bulunduğu aşamadır.
Buna göre fabrikalarda çalışan insanlar, ikincil ekonomik etkinlikte
bulunmaktadırlar.
3. Üçüncül Ekonomik Etkinlikler
Üçüncül ekonomik etkinlikler, hizmet söktörünü oluşturmaktadır.
Bu sektörde insan ihtiyacına yönelik üretim ya da organizasyonlar
yapılır. Hizmetlerin bir kısmı elle tutulacak özellikte değildir:
Danışmanlık, pazar araştırması ve eğitim hizmetleri gibi.
Bir kısım hizmet ürünleri kısa sürede tüketime yöneliktir. Örneğin
yiyecek ve içecek satılan yerlerdeki hizmet ürünleri bu türdendir.
Hizmet ürünlerinin diğer bir özelliği, stoklanma özelliğine sahip
olmamasıdır. Bu sektörde ürünler, doğrudan doğadan elde edilmedikleri
gibi, atölye ve fabrikalarda da üretilmezler.
Hizmet sekröründeki iş kolları çok fazladır ve bu iş kollarının
sayısı sürekli artmaktadır. Turizm, belediye hizmetleri, ticaret,
danışmanlık, ulaşım, bankacılık, sağlık (Fotoğraf 5.3) ve sigortacılık
hizmet sektörünü oluşturan iş kollarının başlıcalarıdır.
Gelişmiş ülkelerde üçüncül ekonomik etkinliklerde çalışanların
oranı fazladır.
4. Dördüncül Ekonomik Etkinlikler
Bu ekonomik etkinlik yakın zamanda ortaya çıkmış iş
kollarındandır. Çünkü bu alan, teknoloji çağına özgüdür. İleri
düzeyde gelişmiş ülkeler veya şirketlerde kısaca Ar-Ge olarak
tanımlanan araştırma, geliştirme birimleri oluşturulmaktadır
(Fotoğraf 5.4). Bu birimlerdeki insanlar bilgi toplama, işleme,
değiştirme ve yayma işiyle uğraşmaktadırlar. Coğrafi bilgi
sistemlerinden yararlanma, bu alan için büyük bir önem taşımaktadır.
5. Beşincil Ekonomik Etkinlikler
Bu alan da dördüncül ekonomik etkinlikler gibi yenidir.
Beşincil ekonomik faaliyette çalışanlar, dördüncül ekonomik
faaliyette çalışanların verilerinden yararlanırlar. Bu birimde çalışanlar,
karar verme yetkisine sahip olan yöneticilerdir (Fotoğraf
5.5). Bu yöneticiler, elde edilen verileri değerlendirerek gelecekle
ilgili sağlıklı çıkarımlarda bulunur, o yönde uygulamalara
geçilmesini sağlarlar. Bu sektörde çalışanların sayısı az olduğu
hâlde dünya ekonomisine yön vermeleri bakımından küresel
ölçekteki etkileri fazladır.
