KARACAOĞLAN VARA VARA VARDIM KOŞMASI İNCELEMESİ

KARACAOĞLAN VARA VARA VARDIM KOŞMASI İNCELEMESİ, KARACAOĞLAN ŞİİR İNCELEMESİ, KARACAOĞLAN KOŞMA ŞİİRİ İNCELEMESİ, ŞİİR TAHLİLLERİ, 

KARACAOĞLAN KOŞMA -3
Vara vara vardım ol kara taşa
Hasret kodun beni kavim kardaşa
Sebep gözden akan bu kanlı yaşa
Bir ayrılık bir yoksulluk bir ölüm

Nice sultanları tahttan indirdi
Nicesinin gül benzini soldurdu
Nicelerin gelmez yola gönderdi
Bir ayrılık bir yoksulluk bir ölüm

Karac'oğlan der ki kondum göçülmez
Acıdır ecel şerbeti içilmez
Üç derdim var birbirinden seçilmez
Bir ayrılık bir yoksulluk bir ölüm

Metin İncelemesi:

Biçim Yönünden:

Nazım biçimi : Koşma.

Nazım birimi : Kıta.

Ölçüsü : 6+5 = 11’li ve 4 + 4 + 3 = 11'li hece.

Türü: Lirik şiir.

Konusu: Şiirde, ayrılık, yoksulluk ve ölümle il­gili duygu ve düşünceler anlatılıyor.

Temi: Ayrılık, yoksulluk ve ölümden yakınma duygusu.

Kafiye şeması: aaab/cccb/dddb.

Kafiyeli olan 'Taş-a/kardaş-a/yaş-a" sözcüklerindeki ismin "-e" hal ekleri rediftir; kalan bölümler­de ortak kafiye sesi "AŞ" olduğundan tam kafiyedir. "Göç-ül-mez/iç-il-mez/seç-il-mez" sözcüklerinde yer alan "-ül/-il" ekleri fiil çatısı kurduğundan ve "-mez' geniş zamanın olumsuz çekim ekleri aynı görevde ol­duğundan rediftir. Geriye kalan bölümlerde ortak ka­fiye sesi "Ç" olduğundan yarım kafiyedir.

Dil özellikleri :

a)Dil sade, anlatım açık ve liriktir.

b)Bazı sözcüklerde ismin "-i" hal eki kullanıl­mamıştır: Nicelerin (nicelerini).

c) Anadolu halk ağzı söyleyişlerine yer verilmiş­tir : Nice (nasıl), kodun (bıraktın), kavim kardaş (eş, dost, yakınlar), vara vara (gide gide).

Deyimler-Söz Grupları:

Kara taşa varmak: Yolu mezarlığa düşmek; mezar taşını görmek.

Kavim kardaşa hasret koymak: Ölümle sevdik­lerinden ayrı kalmak.

Sultanları tahttan indirmek: En güçlüleri bile güçsüz bırakmak.

Gülbenzini soldurmak: Beslenememekten sarar­mak, sağlığı yitirip güçsüz kalmak ve başkalarının önünde boynu bükük hale gelmek.

Gelmez yola göndermek: Ölümle karşı karşıya bırakmak.

Kodum göçülmez: Başka yere gidilmez.

Ecel şerbeti içilmez: Acı, kötü olduğundan öl­mek istenmez.

Ecel şerbeti içmek: Ölmek.

Birbirinden seçilmez: Dertler arasında tercih yapılmaz.

İçerik Yönünden :

Araştırmalar :

1. Ozan, "kara taşa varmak" sözüyle, gurbeti, ay­rılığı, insanı acılar içinde bırakan ölümü anlatmak is­tiyor. Buna göre, kendisini "kavim kardaşa hasret ko­yan" olguların "ayrılık, yoksulluk, ölüm" olduğunu belirtiyor.

2. İkinci dörtlükteki "sultanlar tahttan indirdi" sö­zü, yalnız sultanlarla ilgili olarak söylenmiyor. Ozan, "ayrılık, yoksulluk ve ölümün" sultanları bile tahttan indirdiğini söylerken, aslında tüm insanları düşünüyor. "Ayrılık, yoksulluk ve ölümün" insan yaşamındaki kar­şı konulmaz gücünü belirtmek amacını güdüyor.

3. Şiirde geçen; "Kondum göçülmez", "ecel şerbe­ti içilmez", "birbirinden seçilmez" sözleri, ozanın ya­şadığı yöreye özgü deyişlerdir. Bunlardan ilki insan için ölümün güçlüğünü, ikincisi hayatın güzelliği ile yaşamanın anlamını, üçüncüsü de birbirine benzer şeyleri ayırt etmekte çekilen zorluğu anlatır.

Sözcükleri, başka bir deyişle şöyle söyleyebiliriz

Kondum göçülmez: Başka yere gidilmez, ya da hayattan vazgeçilmez.

Ecel şerbeti içilmez: Ölmek istenmez.

Birbirinden geçilmez: Birbirinden ayır edilmez.

4. Karacaoğlan'ın dil ve söyleyişindeki özellikleri, her üç şiirin "Dil özellikleri" bölümlerinde açıklan­mıştır.

N. KARTAL, BİRSEN Y. 1990