ÂŞIK EDEBİYATI NAZIM TÜRLERİ

• ÂŞIK EDEBİYATI NAZIM TÜRLERİ
• ·         Güzelleme
• ·         Koçaklama
• ·         Taşlama
• ·         Ağıt 

• 1. GÜZELLEME

• İnsan, tabiat, aşk, sevgi sevgilinin güzelliklerinden bahseden şiirlerdir.
• Koşma nazım şekliyle yazılır. Bazen semai nazım şekliyle de yazılabilir.
• Lirik şiirlerdir.
• En önemli şairi Karacaoğlan’dır.

·         Ala gözlerini sevdiğim dilber

·         Ben güzel görmedim senden ziyade

·         Bilmem huri misin göklerden iner

·         Bugün güzelliğin dünden ziyade

·         Doğan aylar gibi doğar görünür

·         Yeşiller giyip de çıkar salınır

·         Ah ettikçe kara bağrım delinir

·         Sayılmaz benlerin, binden ziyade

·         Karacaoğlan der ki: bu sözüm haktır

·         Âlemi seyrettim, akranın yoktur

·         Sineme vurduğun bir kanlı oktur

·         Daha cevrin var mı bundan ziyade

§  (Karacaoğlan)

• 2. KOÇAKLAMA
• Coşkun ve yiğitçe bir üslûpla söylenir.
• Epik şiirlerdir; yiğitlik, kahramanlık ve savaş konularını işler.
• Koşma şeklinde söylenir.
• Köroğlu ve Dadaloğlu koçaklama şairi olarak tanınır.

• 3. TAŞLAMA
• Bir kişiyi ya da toplumun bozuk yönlerini eleştirmek için yazılan şiirlerdir.
• Koşma nazım şekliyle yazılır.
• Divan edebiyatında hicviye, Batı edebiyatında satirik, Yeni Türk edebiyatında yergi adını alır. 
• Aşık Dertli, Bayburtlu Zihni, Ruhsati ve Develili Seyrani önemli taşlama şairleridir.

·         Ormanda büyüyen adam azgını
çarşıda pazarda insan beğenmez
Medrese kaçkını softa bozgunu
Selam vermek için insan beğenmez
...

Elin kapısında karavaş olan
Burnu sümüklü gözü yaş olan
Bayramdan bayrama bir traş olan
Berbere gelir de dükkan beğenmez.
...

·         Kazak Abdal söyler bu türlü sözü

·         Yoğurt ayran ile hallolmuş özü

·         Köyden şehre gelse bir Türk'ün kızı

·         İnci yakut ister mercan beğenmez

                                   

• 4. AĞIT
• Sevilen bir kişinin ölümünden duyulan üzüntüyü dile getirmek amacıyla ve koşma ve türkü nazım şekliyle yazılır/söylenir.
• İslamiyet öncesinde sagu, Divan edebiyatında “mersiye” olarak bilinir.
• Anonim Halk edebiyatında da ağıtlar olmakla birlikte ağıtlar Aşık Tarzı Türk edebiyatına aittir.
• Doğal afetler, ölüm, hastalık vb. çaresizlikler karşısında korku, heyecan, üzüntü, isyan gibi duyguları ifade eden ezgili ürünlerdir.
• Ağıt söyleme işine ağıt yakma, ağıt söyleyenlere ise ağıtçı denilmektedir.
• 4. AĞIT

·         HACI BEY AĞITI:

Ayvalıktan indim yayan
Dayan hey dizlerim dayan
Ödemiş’ten gelin geldi
Uyan Hacı Bey’im uyan

·         Evlerinin önü kavak
Kavaktan dökülür yaprak
Uyan Hacı Bey’im uyan
Elim kına, başım duvak

·         …

·         Hizarına hizarına
Kuşlar konmuş mezarına
Hacı Bey’in kır atını
Çekin sultan pazarına

·         Anam ağlar başım diye
Gelin ağlar aşım diye
Küçük kızlar pek ağlıyor
Meclisi güzel kardeşim diye