Tiyatro türünde eser veren önemli sanatçılar/ 1923-1950, 1950-1980 arası önemli yazarlar

Tiyatro türünde eser veren önemli sanatçılar/ 1923-1950, 1950-1980 arası önemli yazarlar

9. 10. 11. 12. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Dersi için Tiyatro türünde eser veren önemli sanatçılar/ 1923-1950, 1950-1980 arası önemli yazarlar, Tiyatro türünde eser veren önemli sanatçılar, 1923 1950 Tiyatro yazarları, 1950 1980 Tiyatro Yazarları,

derskonum.com'un  değerli akademisyen-öğretmen-öğrenci-edebiyat sever takipçileri.

Derskonum.com ailesi  olarak her dönem olduğu gibi yeni dönemde de sizler için kitap cevapları, konu anlatımı, pdf ders notları ile her zaman yanınızdayız..

Bu sayfamızda siz değerli takipçilerimiz için Tiyatro türünde eser veren önemli sanatçılar/ 1923-1950, 1950-1980 arası önemli yazarlar üzerine bir paylaşım yapacağız. 

Siz de eğer bize ve tüm eğitim camiasına yardımcı olmak adına hazırladığınız yazılıları-notları-soruları-videoları paylaşmak isterseniz mail adresinden bize ulaşabilirsiniz.

İyi çalışmalar..

doğru konum= derskonum

destek olmak için lütfen paylaşınız

Hazırlayan: Mustafa ŞAHİN 

Tiyatro türünde eser veren önemli sanatçılar

1923 1950 , 1950 1980 Tiyatro Yazarları

pdf linki aşağıda

VİDEO ANLATIM AŞAĞIDA
ŞİNASİ ( 1826-1871)

  Batı etkisindeki Türk edebiyatının KURUCUSU, İLK BİLİNÇLİ TEMSİLCİSİ ve YENİLİĞİN ÖNCÜSÜDÜR.

  Bir kısım fikirleri edebiyatımıza İLK getiren, çıkardığı gazetelerde bu fikirleri yayarak yeni edebiyatın temellerini atan ŞİNASİ'dir.

  Batı edebiyatı yolunda ilk nazım ve nesir türlerinde eserler veren O'dur.

  Klasisizm akımından etkilenmiştir.

  Türk şiirini söz oyunlarından kurtararak şiire konuşma dilini getirmiştir.

  Genellikle “didaktik” şiirler yazmıştır.

  Şiirlerini aruz ölçüsüyle yazmıştır.

  Şiirde konu birliğine ve bütün güzelliğine önem vermiştir.

 Şiirin konusunu genişletmiştir. Akıl, medeniyet, hak, adalet, kanun gibi kavramları şiirde kullanan ilk şairdir.

  Gazete ve edebiyatı halkı eğitmede bir araç olarak görmüştür.

  Divan edebiyatı nesrini yıkmış, nesri (düz yazı) düşünceleri yaymada bir araç olarak görmüştür.

  Düşüncelerini yalın ve açık bir anlatımla söylemeye, konuşma dilini yazı dili haline getirmeye çalışmıştır.

  Agâh Efendi ile birlikte 1860′ta ilk özel gazete olan Tercüman-ı Ahval’i çıkarmıştır. Türk basınının ilk başyazarı sayılır.

  Türk edebiyatında ilk makale örneği olan Mukaddime-i Tercüman-ı Ahval’i bu gazetenin ön sözü olarak yayımlamıştır.

  1862′de tek başına Tasvir-i Efkâr adlı gazeteyi çıkarmıştır.

  NOT: Şinasi, roman ve öykü alanında eser yazmamıştır.

ESERLERİ VE TÜRLERİ:

§  Şair Evlenmesi (Bir perdelik komedi, 1860. Türk edebiyatında yazılan ilk tiyatro eseridir, fakat oynanmamıştır.)

§  Tercüme-i Manzume (Çeviri şiirler)

§  Müntehebat-ı Eş’ar (Şiirler)

§  Durub-ı Emsal-i Osmaniye (Atasözleri)

§  Müntehebat-ı Tasvir-i Efkar (Seçme makaleler, 2 cilt)

§  Tercümân-ı Ahvâl Mukaddimesi (Tanzimat edebiyatındaki ilk makale)

 

 pdf linki aşağıda

MUHSİN ERTUĞRUL (1892-1979)

*Darülbedayi'ye (İstanbul Şehir Tiyatroları) öğretmen olarak atandı.

*Türk tiyatrosunun en önemli şahsiyetlerindendir.

*Batı tiyatrosunu Türkiye’de kurumsallaştırmıştır.

*Sadece tiyatrocu değil bu alanda fikir yazıları yazmıştır.

Eserleri:
 Yasin Efendi, Renkli Fener, İnsan ve Tiyatro Üzerine Gördüklerim, Benden Sonra Tufan Olmasın

 

İbnürrefik Ahmet Nuri Sekizinci

*Darülbedayi’nin ikinci döneminde aktif görev almış oyun yazarı ve tiyatro oyuncusudur.

*Meşrutiyet’ten itibaren telif eserlerle ve Fransızcadan yaptığı uyarlamalarla tiyatromuza birçok oyun kazandırmıştır.

Elliyi aşkın eseri vardır.

*Türkçeyi iyi kullanan, oyun tekniği yönünden de oldukça başarılı bir sanatçıdır.

*Eserlerinde sahne dilini ustaca kullanmış, sahnede her tipi kendi karakterine, seviyesine göre konuşturmuştur.

Eserleri Çürük Merdiven, Kadın Tertibi, Kısmet Değilmiş, Sekizinci, Ceza Kanunu adında oyunları vardır.

pdf linki aşağıda

VİDEO ANLATIM AŞAĞIDA

Musahipzade Celal

*İlk oyunu 1913’te sahneye konulan “Köprülüler”dir.

*Hafif, müzikli oyunlar yazmayı sürdüren yazarın oyunları, daha çok töre güldürüsü niteliği taşır.

*Konularını daha çok Osmanlı tarihinden alan oyunlar yazmıştır.

*Oyunlarında çeşitli dönemlerdeki sosyal hayatı, töreleri, inançları ve düşünceleri gülünç yanlarıyla anlatmıştır.

*Sosyal eleştiriye büyük önem vermiştir.

*Oyunları siyasal ve belgesel niteliktedir.

*Saray yaşamını ve sosyal dramları anlatmıştır.

*Yakın tarih ve Türk dünyası işlediği konular arasındadır.

*Oyunları teknik yönden başarılı değildir.

*Kişileri döneminin dil özellikleriyle konuşturmuştur.

*Üsküdar’daki tiyatro onun adını taşımaktadır.

Tiyatro Eserleri: Türk Kızı, Köprülüler, İstanbul Efendisi, Lâle Devri, Macun Hokkası, Yedekçi Kaşıkçılar, Atlı Ases, Demirbaş Şarl, Moda Çılgınları, İtaat İlâmı, Fermanlı Deli Hazretleri, Aynaroz Kadısı, Kafes Arkasında, Bir Kavuk Devrildi, Mum Söndü, Pazartesi-Perşembe, Gül ve Gönül, Balaban Ağa, Selma, Genç Osman, 

 

                   Cevat Fehmi Başkut

*İlk oyunu "Büyük Şehir" 1942-1943 sezonunda İstanbul Şehir Tiyatrosu'nda sahnelendi ve büyük ilgi gördü. Bu ilgi üzerine çalışmalarını tiyatroda yoğunlaştırdı. ,

*Cumhuriyetten sonra ortaya çıkan değişimleri mizah unsurlarını kullanarak anlattığı oyunları yaygın bir ün kazandırdı. Biçim denemelerine de giriştiği oyunlarında bütün toplum katlarından ve her çevreden insanı tiplemeye çalıştı.

*Dış ülkelerde oyunu sahnelenen ilk Türk yazarı unvanını aldı. 

Tiyatro Eserleri:Büyük Şehir (1942),Küçük Şehir (1946),Koca Bebek (1947),Paydos (1948),Sana Rey Veriyorum (1951),Kadıköy İskelesi'nde (1953),Harput'ta Bir Amerikalı (1955),Hacıyatmaz (1960),Göç (1962),Buzlar Çözülmeden (1964),Emekli (1967)

Nahid Sırrı Örik

*Birinci Dünya Savaşı'nın ikinci yılında yurt dışına çıkarak Tiflis, Berlin, Paris, Viyana, Roma ve Kopenhag gibi Batı kentlerinde yaşadı.Cumhuriyet'in ilânından sonra geri döndü (1928). Yurda dönüşünden hemen sonra,

*Cumhuriyet gazetesinde yazmaya başladı. Milli Eğitim Bakanlığında mütercim olarak görev aldı.

Eserleri: Oyun: Sönmeyen Ateş (1933)-Muharrir (1934)-Alınyazısı (1952)

 pdf linki aşağıda

 

Haldun Taner

*Türk Tiyatrosu’ndaki ilk epik tiyatro örneği olan “Keşanlı Ali Destanı” adlı oyunu ile dünya çapında tanındı. *Konularını güncel olaylardan alan siyasal-sosyal taşlamaların ağır bastığı oyunlar yazdı.

*Epik tiyatro ve kabarenin alnında verdiği yapıtlar çağdaş Türk tiyatrosunun klasikleri oldu.

*Eşsiz bir arı Türkçe kullanan Haldun Taner, Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatının ve tiyatrosunun önde gelen yazarları arasına girdi.

*Eleştiriyi güldürüyle yoğurmuş, izleyiciyi güldürürken hem sarsmış hem de şaşırtmış ve düşündürmüştür.

*Güldürülerinden "ironi" egemendir.Onun sanatı komiklik ya da sululuk değil düşünceye ve düş gücüne dayanan bir güldürüdür.

*Devekuşu Kabare’yi (1967), Bizim Tiyatro‘yu, Tef Kabare Tiyatrosu’nu kurdu.

ESERLERİ: Tiyatro oyunları: Günün Adamı-Dışardakiler , Ve Değirmen Dönerdi, Fazilet Eczanesi, Lütfen Dokunmayın, Huzur Çıkmazı,Keşanlı Ali Destanı, Gözlerimi Kaparım, Vazifemi Yaparım, Zilli Zarife, Vatan Kurtaran Şaban ,Bu Şehr-i İstanbul Ki, Sersem Kocanın Kurnaz Karısı, Astronot Niyazi, Ha Bu Diyar, Dün Bugün, Aşk-u Sevda, Dev Aynası, Yâr Bana Bir Eğlence, Ayışığında Şamata, Hayırdır İnşallah, Marko Paşa

pdf linki aşağıda

VİDEO ANLATIM AŞAĞIDA

Recep Bilginer

*Edebî yaşamı okuduğu okulda yazdığı hasret şiirleriyle başlamış, daha sonraları da dergi ve gazetelerde yazılar kaleme almıştır.

*Ona göre tiyatro, şiir, roman söz sanatıyla toplumdaki kötülüklere hücum etme sanatıdır.

*Tiyatrolarının az sözcükle çok düşünce dile getirdiğini söyleyen sanatçı bu yönüyle bu türü özellikle roman türünden ayırmıştır.

*Yazdığı tiyatroları için hazırlıklar yapan ve araştırmalara yönelen bir sanatçıdır.

*Tiyatrolarının bir çoğunda halkın gönlüne yer etmiş şahısları anlatmıştır.

*Tiyatrolarda toplumsal aksaklıkları işler.

*Köy konusunu işlemiş, köylülerin sorunlarını yansıtmıştır.(Çoğunlukla Güney Anadolu köyleri)

Tiyatro Eserleri:Yunus Emre, Mevlana, Parkta Bir Sonbahar Günüydü, Gazeteciden Dost, İsyancılar, Ben Devletim, Sarı Naciye, Utanç Dünyası, Sevdiğim Adam, Karım ve Kızım, Son Misafir

 

Turan Oflazoğlu

*Türk edebiyatının usta bir oyun yazarıdır.

*Tiyatrolarında genellikle tarihi konuları işlemiştir.

*Sağlam bir tiyatro kültürü vardır.

*Shakespeare, Rike, Nietzsche, Kafka gibi yazarlardan çeviriler yapmıştır.

Tiyatro Eserleri: Kösem Sultan, Cem Sultan, Deli İbrahim, IV. Murat, Genç Osman, III. Selim, Sinan, Fatih, Bizans Düştü, Keziban, Sokrates Savunuyor, Allah’ın Dediği Olur, Elif Ana, Yine Bir Gülnihal, Gardiyan, 7.Mühür

 

 pdf linki aşağıda

Turgut Özakman

*Özellikle Kurtuluş Savaşı’nı anlattığı “Şu Çılgın Türkler” ve Çanakkale Savaşı’nı anlattığı “Diriliş – Çanakkale 1915” en önemli romanlarından olup uzun süre çok satanlar listelerinde ilk sırada kalmıştır.

*Toplum dışına sürülmüş kişilerin toplumla uyuşmazlığını veren yazarlardan biridir.

*Aşağılık duygusunu toplumsal koşullar açısından inceleyişiyle dikkati çeker.

*İlk oyunu olan “Penbe Evin Kaderi”nde ve “Kaneviçe”de kuşaklar arasındaki kopuşu, yabancılaşmayı ele alır.

*Toplumun suçlu insanları bir kenara itişini eleştirerek onlara daha uygarca davranmak gerektiğini savunur.

*Osmanlı İmparatorluğu’nda, İstanbul’da oturan yöneticilerle Anadolu’daki kopukluğu ortaya koymaya çalışır.

*Tiyatrolarında günlük yaşamın çelişkilerini ve gülünç yönlerini ele almıştır.

Eserleri: (Oyun): Ah Şu Gençler, Töre, Sarıpınar 1914, Fehim Paşa Konağı, Resimli Osmanlı Tarihi, Bir Şehnaz Oyun, Hastane, Karagöz’ün Dönüşü, Kardeş Payı, Darılmaca Yok, Berberde, Ben Mimar Sinan, Ak Masal Kara Masal, Pembe Evin Kaderi, Güneşte On Kişi, Duvarların Ötesi, Kanaviçe, Paramparça

 

GÜNGÖR DİLMEN (1930-2012):

Şehir Tiyatrolarında başrejisör yardımcılığı gibi çeşitli görevlerde bulundu.

Eserlerinde genellikle tarihî ve mitolojik konulara yer verdi. Bireyin çevresi ve toplumla olan çatışmasını verirken özellikle kendi kendisiyle yaşadığı çatışmaları yansıtmadaki başarısıyla dikkatleri çekti. Oyunlarındaki şiirsel yön, eleştirel özellikler, espri gücü oyuncular ve tasarımcılar için zengin bir malzeme kaynağı

oldu.

Yazarı başarılı kılan önemli özelliklerden biri de eserlerindeki derin ve anlamlı mizahi anlatımdır.

*Midas üçlemesi ile tanınır.

Tiyatro Eserleri: Midas’ın Kulakları, Midas’ın Altınları, Midas’ın Kördüğümü,Avcı Karkap , Ayak Parmakları,

 Canlı Ma ymun Lokantası, Kurban, Akad’ın Yayı, İttihat ve Terakki, Ben Anadolu, Aşkımız Aksaray’ın En Büyük Yangını,  Troya İçinde Vurdular Beni

pdf linki aşağıda

VİDEO ANLATIM AŞAĞIDA 

Orhan Asena

*1950 yılından sonraki Türk edebiyatımızın en önemli tiyatro yazarlarından olmuştur.

 *“Türk tiyatrosunun Shakespeare’ı” olarak anılmış olan sanatçının ilk oyunu Tanrılar ve İnsanlar’dır.

*Devlet sanatçısı unvanı da alan Orhan Asena, eserlerinin konularını tarihten, mitolojiden ve toplumun yaşadığı hayattan almıştır.

 *“Başkaldırı, insan mücadelesi” sanatçının oyunlarının başta gelen temasıdır.

*Toplumcu bir tiyatro yazarıdır.

*Psikolojik ve toplumsal alanları kapsayan konuları işlemiş, tarihi olayları da konu alarak işlemiştir.

*Tiyatrolarında mitolojiden yararlanmıştır.

*Yerel, ulusal, evrensel, değişik olay ve sorunları gözler önüne sermiştir.

*Birey-toplum çatışmasını ve baskı altındaki bireyin başkaldırısını hümanist bir şekilde ele almıştır.

*“Atçalı Kel Mehmet” adlı oyunuyla TRT’den 1970 yılında TRT Başarı Ödülünü almıştır.

*Tarihten yararlanır. O: “Tiyatro bence tarihin sustuğu yerde başlar.” der.

 

Tiyatro Eserleri:  Tanrılar ve İnsanlar, (Gılgamış), Hürrem Sultan, Tohum ve Toprak, Simavnalı Şeyh Bedrettin, Atçalı Kel Mehmet, Karacaoğlan, Fadik Kız, Ya Devlet Başa Ya Kuzgun Leşe, Ölü Kentin Nabzı, Toroslar’dan Öteye, Şii’de Av,  Gecenin Sonu, Yıldız Yargılaması

 

 

 

NECATİ CUMALI (1921-2001):

* Çok yönlü bir sanatçı olan Cumalı; şiir, hikâye, tiyatro, roman, deneme türlerinde eserler verdi.

*Yazdığı bütün türlerde uzatmalardan kaçınan sanatçı, eserlerinde şiirsel bir dil kullandı.

*Tiyatro eserlerinin filme çekilen konularıyla Türk sinemasına da katkıda bulundu.

*Türk tiyatrosunun gelişme aşamasında tiyatroya yeni konular ve kişiler getiren,yerli gerçekleri işleyen ve tiyatronun ilgi alanını genişleten Cumalı; “ulusal tiyatro”nun oluşmasına katkıda bulundu.

 

Tiyatro Eserleri:          

         Boş Beşik (1949)                            Mine (1959)

• Nalınlar (1962)                               Derya Gülü (1963)               
• Yaralı Geyik                                    Yaralı Geyik (1981)    
• Dün Neredeydiniz (1983)               Vatan Diye Diye (1990)
• Devetabanı (1992)

 pdf linki aşağıda

 

 

Ülkü Ayvaz

1993’te İstanbul Devlet Tiyatroları’nda sahne uzmanı olarak görev aldı.

Ülkü Ayvaz’ın ilk oyunu “Leylim Leylim” 1974’te Tiyatro’74 dergisinde yayımlandı.

Ülkü Ayvaz’ın otuz iki radyo oyunu TRT radyolarında dinleyici ile buluştu. Oyunları bazı özel tiyatrolar ve Devlet Tiyatroları ile Rusya, Almanya ve Makedonya’da seyirci karşısına çıktı.

Son oyunlarında tarihsellik ağır basmaktadır.

1982’de Şahane Lunapark ile TÖBAV Çocuk Oyunları Yarışması birinciliğini, 1984’te Yeniden Yaratma ile ENKA Bilim Sanat Ödülleri'nde öykü dalı birinciliğini aldı.

Nihavent Longa ile 1993’te Kültür Bakanlığı Ödülüne layık görülürken Papatya adlı çocuk oyunu ile de TRT 25. Yıl Yarışmaları Radyo Çocuk Oyunu İkincilik Ödülünü sahibi oldu.

ESERLERİ/OYUN: Şahane Lunapark ,Yeniden Yaratma , Yaşasın Gökkuşağı Teneke Şövalyeler ,Papatya, Troya’yı Özlüyorum, Nihavent Longa,  Külhanbeyi Operası                                                                                                       

 pdf linki aşağıda

BU TÜRDE ESER VEREN DİĞER SANATÇILAR

 

Faruk Nafiz Çamlıbel: (1898-1973)

 Reşat Nuri Güntekin: (1889-1956)

Cevdet Kudret (Solok): (1907-1992)

 Halit Fahri Ozansoy: (1891-1971)

 Ahmet Kutsi Tecer: (1901-1967)

 Nazım Hikmet Ran (1902-1963)

 Yakup Kadri Karaosmanoğlu:(1889-1974)

 Halide Edip Adıvar: (1844-1964)

 İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu: (1889-1978)

 Ahmet Muhip Dranas: (1909-1980)

 Orhan Kemal: (1914-1970)

 Necip Fazıl Kısakürek: (1905-1983)

 Oktay Rıfat: (1914-1988)

 Aziz Nesin: (1915-1995)

 Melih Cevdet Anday: (1915-2003)

 Tarık Buğra: (1918-1994)

 Sabahattin Kudret Aksal: (1920-1993)

 Nazım Kurşunlu: (1911-1980)

 Behçet Necatigil: (1916-1979)

 Rıfat Ilgaz: (1911-1993)

 Cahit Atay: (1925-2012)

 Çetin Altan: (1926-)

 Sermet Çağan: (1929-1970)

 Adalet Ağaoğlu: (1929-)

 Refik Erduran: (1928-2013)

 Ülker Köksal: (1931-)

 Oğuz Atay: (1934-1977)

Oktay Arayıcı: (1936-1985)

 Dinçer Sümer: (1938-)

 Vasıf Öngören: (1938-1984)

 Bilgesu Erenus: (1943-)

 Başar Sabuncu: (1943-2015)

 Tuncer Cücenoğlu: (1944-)

 Mehmet Baydur: (1951-2001)

 Murathan Mungan (1955-)

 Ferhan Şensoy: (1951-)

Kaynaklar: pdf linki aşağıda

derskonum.com

onedebiyat.net

 11.Sınıf Edebiyat Kitapları

                            HAZIRLAYAN: Mustafa Şahin EDEBİYAT

 pdf şeklinde indir / VİDEO ANLATIM

.... .......

 pdf şeklinde indir