KARACAOĞLAN ALA GÖZLÜ BENLİ DİLBER ŞİİRİ İNCELEMESİ

KARACAOĞLAN ALA GÖZLÜ BENLİ DİLBER ŞİİRİ İNCELEMESİ, KARACAOĞLAN ŞİİR İNCELEMESİ, KARACAOĞLAN ALA GÖZLÜ BENLİ DİLBER, ŞİİR TAHLİLLERİ, 

KARACAOĞLAN - 2

Ala gözlü benli dilber

Sen d'olasın benlin gibi

Zülfün sökük boynun bükük

Sen dolaşın benim gibi.

Bahçende güller bitmesin

Dalında bülbül ölmesin

Kapından cerrah gitmesin

Sen d'olasın benim gibi

Gül yerine diken bilsin

Kuş yerine baykuş ölsün

Gözün yaşı sele gitsin

Sen d'olasın benim gibi

Karaca'oğlan der mert gibi

Yüreğim yanar od gibi

Kir ok yemiş boz kurt gibi

Sen d'olasın benim gibi.

Metin İncelemesi:

Biçim Yönünden:

Nazım biçimi: Varsağı.

Nazım birimi: Kıta.

Ölçüsü  4 + 4 = 8'li hece.

Türü : Lirik şiir.

Konusu : Ozanın sevgilisi yüzünden çektiği acı­lar ve ona ettiği beddualar anlatılıyor.

Temi : Acı ve ıstırap duygusu.

Kafiye şeması: abcb/dddb/eeeb/fffb.

Kafiyeli olan, "Bit-me-sin/öt-me-sin/'git-me-sin" sözcüklerindeki "-me" olumsuzluk ve "-sin" kişi ekle­ri rediftir. Geriye kalan fiil köklerinde ortak kafiye sesi "T" olup yarım kafiyedir.

Dil özellikleri:

a)Anadolu dil özelliklerine uygun sözcükler kullanmıştır : Ala (elâ), od (ateş).

b)Kimi sözcükleri ölçü zoruyla eksik söylemiştir :  Sen d'olasın (sen de olasın), Karac'oğlan (Karacaoğlan).

c) Halkın diline girmiş yabancı kökenli sözcük­lere yer vermiştir : Zülf, dilber, bahçe, gül, bülbül, cerrah.

Deyimler-Söz Grupları :

Bahçede güller bitmek: Güleryüzlü, neşeli ve mutlu olmak. Şiirde bundan yoksun kalmak.

Dalda bülbül ötmek: İç rahatlığı içinde bulun­mak. Şiirde bundan yoksun olmak.

Gül yerine diken bitmek: Kolaylık yerine zor­luklarla karşı karşıya kalmak; iyi günlerden kötü gün­lere gelmek.

Kuş yerine baykuş ötmek: Uğursuzluk ve ölüm korkusuyla yaşamak.

Gözün yaşı sele gitmek: Çok ağlamak, sürekli gözyaşı dökmek.

Kapıdan doktor gitmek: Hastalıkla yüz yüze gelmek, hasta olmak.

Yüreği od gibi yanmak: Ateşte yanmış gibi çok acı çekmek.

Ok yemiş bozkurt gibi olmak: Okla vurulan bozkurt gibi davranmak; maddi değil, manevi acı çekmek.

Söz sanatları:

Ozan, son dörtlükte kendisini ok yemiş bozkurda, acılar içindeki yüreğini de ateşe benzetiyor.

İçerik Yönünden:

Araştırmalar :

1. "Sen d'olasın, Karac'oğlan" sözcüklerindeki (*) kesme işareti, ölçü gereği düşen heceleri belirtmek için konmuştur.

2. Ozan, içinde bulunduğu durumu "zülfün sökük" ve "boynun bükük" sözleriyle belirmiştir. "Zülfün sö­kük" sözcüğüyle, perişanlığını; "boynu bükük" sözcü­ğüyle de isteklerini elde edememesinin sonucu duy­duğu üzüntüyü dile getirmiştir. Böylece her iki söz­le, aşkına karşılık bulamadığını ifade etmiştir.

Ozanın kendi durumunu açıkladığı diğer dizeler de şunlardır :

"Kapıdan cerrah gitmesin."

"Gözün yaşı sele gitsin."

"Bir ok yemiş boz kurt gibi."

"Sen d'olasın benim gibi."

3. "Bahçede gül yerine diken bitsin", "Dalında bül­bül yerine baykuş ötsün" dizelerindeki "gül" ve "bül­bül", göze hoş gürünen bir bahçenin güzellik öğeleri­dir. Böyle bir bahçeye benzeyen insan hayatı da in­sana zevk veren çeşitli güzelliklerle doludur.  Şiirde ozan, sevgilisi için böyle bir dilekte bulunmamaktadır. Bu nedenle, "gül ve bülbül", güzelliklerle dolu mutlu bir hayatın; "diken", karşılaşılan güçlükler ve acının; "baykuş" ta uğursuz niteliğiyle perişanlığın simgesi olarak kullanılmış; insanlardaki mutlu-mutsuz. umutlu-umutsuz ruhsal durumlar, bu simgelerle anlatılmıştır.

4. "Sen d'olasın benim gibi" dizesi, ozanın sevgili­siyle olan olumsuz dileğini anlatmakta, ozandaki ıstı­rap duygusunu güçlü bir biçimde ortaya koymaktadır. Ayrıca dizenin yinelenmesi, şiirin dörtlükleri arasın­da anlam birliğini sağlamaktadır.

Şiirde, insanın gözyaşları sele, yüreğinin acısı ateşe, aşk derdindeki kişiler de yaralı bir kurda ben­zetilmiştir.