AHMEDİ EDEBİ FİKRİ YÖNÜ KİŞİLİĞİ SANAT ANLAYIŞI, AHMEDİ Hayatı Eserleri ve Edebi Kişiliği, Ahmedi Kimdir, ŞAİR VE YAZAR, AHMEDİ KİMDİR HAYATI ESERLERİ, Ahmedi Kimdir, Hayatı, Eserleri ve Edebi Kişiliği
Abuzeri İbrahim Biyografisi, Ahmedi Kimdir, Hayatı, Biyografisi, Eserleri ve Edebi Kişiliği Hakkında Bilgileri Özet ve Kısaca sizlere açıklamak istiyoruz.
Ahmedi
14 yüzyılın ikinci yansıyla 15 . yüzyılın ilk senelerinde yaşamış olan Ahmedi , beylikler çağının önde iştirak eden şair ye yazarıdır . Eserlerinde ve şiirlerinde Ahmedi mahlasını kullanmış olduğu bilinen şairin adı kaynaklarda değişik şekillerde geçmekle beraber Tacüddin İbrahim bin Hızr’a dayandırılarak , asıl isminin İbrahim , lakabının Tace ‘din ve baba isminin Hızır olduğu birkaç kaynak açısından benimsenmiştir . Ahmedi’nin doğduğu yer doğum yeri de şüphesiz olarak bilinmemektedir . Vefat tarihi 1412 olarak tanınan Ahmedi’nin kimi kaynaklar 80 yaş dolaylarında öldüğünü söylemelerinden dolayı şairin doğum tarihi de hemen hemen 1334 – 35 olarak ihtimal edilmektedir . Doğum yeri olarak kaynaklarda Germiyan ve Sivas bildirilmektedir .
14 yüzyılın ikinci yansıyla 15 . yüzyılın ilk senelerinde yaşamış olan Ahmedi , beylikler çağının önde iştirak eden şair ye yazarıdır . Eserlerinde ve şiirlerinde Ahmedi mahlasını kullanmış olduğu bilinen şairin adı kaynaklarda değişik şekillerde geçmekle beraber Tacüddin İbrahim bin Hızr’a dayandırılarak , asıl isminin İbrahim , lakabının Tace ‘din ve baba isminin Hızır olduğu birkaç kaynak açısından benimsenmiştir . Ahmedi’nin doğduğu yer doğum yeri de şüphesiz olarak bilinmemektedir . Vefat tarihi 1412 olarak tanınan Ahmedi’nin kimi kaynaklar 80 yaş dolaylarında öldüğünü söylemelerinden dolayı şairin doğum tarihi de hemen hemen 1334 – 35 olarak ihtimal edilmektedir . Doğum yeri olarak kaynaklarda Germiyan ve Sivas bildirilmektedir .
Ahmedi’nin ilk öğrenimini Anadolu’da yaptıktan anında sonra Mısır’a gittiği ve orada eğitim gördüğü gene kaynakların verdiği veriler içerisindedir . Mısır dönüşünde Germiyan beyi Süleyman Şah’a intisab ettiğini ve onun yakın dostu olduğunu biliyoruz . Ahmedi ile Süleyman Şah arasındaki bu ilişki onun ölümüne civarında sürer . Eserlerinin çoğunu Talimat Süleyman ( Süleyman Şah ) a sunmuş olan Ahmedi , İskender – name’nin ” Mevlid ” kısmını de Bursa’da Talimat Süleyman vaktinde yazmıştır . Ahmedî’nin Talimat Süleyman’dan yakınlık ve ilgi gördüğü divanındaki şiirlerden ve populer mesnevisi Iskender – name’ye ekleme yaparak ona sunmasından , fazladan Cemşid ü Hurşid ile Tervihü’l – Ervah isimli mesnevilerini de gene Talimat Süleyman mahaline yazmasından anlaşılmaktadır . Talimat Süleyman’ın ölümünden anında sonra şair , Cemşid ü Hurşid mesnevisinde bir takım ufak farklılıklar yaparak yepyeni hükümdarın himayesine girme isteğiyle eseri bu defa de I . Mehmed’e sunmuştur . Ahmedi’nin daha anında sonra epeyce ileri bir yaşta ve yaşamının sön günlerini sorun içerisinde geçirerek öldüğünü kaynaklardan öğreniyoruz .
Ahmedi Eserleri ve Ahmedi Edebi Kişiliği
Ahmedi , dönemin en çok sayıda eser vermiş tanınmış âlim şairlerindendir . Onun önceki kaynaklarda bildirilen ve günümüze civarında ele geçmiş olduğu bilinen eserleri şunlardır:
Divan: Ahmedi Divanı , Kasideler , Gazeller , Terkib – i Bend ve Terci – i Bendlerden ortaya iştirak eden hacimli bir Divandır . Elde bulunan 4 yazma nüshanın en önceki tarihlisi II . Murad mahaline yazılmıştır .
İskender – name: Ahmedi’nin İskender – name’si 14 . yüzyılda yazılan Mesnevilerin en önemlerinden olup , edebiyatımızda bu konudaki mesnevilerin ilk ve en epeyce başarılı örneğidir . Eser , İranlı şair Nizami’nin benzer isimli eserinin çevirisidir . Ancak , Ahmedi , Nizami’nin eserine yepyeni motifler eklemiş , bir takım vakaları çıkartmış yada yepyeni olaylar katmış , bu biçimde eseri te’lif bir eser görünümüne sokmuştur . Eserin konusu Makedonyalı Büyük İskender’in doğu seferi ve doğu ülkeleri fethiyle ilgilidir . Doğu ülkelerinin fethi , eserde efsaneleştirilerek anlatılmış , fazladan edebi bir eser görünümünü kazandırabilmek için İskender’in gönül maceralarına da mesnevide yer verilmiştir . 8 . 000 Beyiti aşan ve dönemin alışılagelmiş mesnevi kalıbı olan fa’ilatün / fa’ilatün / fa’ilün kalıbıyla yazılan İskender – name’de Ahmedi genişçe İslam kültürünü sergilemiş , fazladan her olayın sonuna koyduğu ve okuyucuya nasihat verme amacına göre ufak kıssalarla eseri tekdüze bir anlatımdan kurtarmıştır . Eserin içerisinde Mevlid ve Dastan – ı Tevarih – i Müluk – ı Al – i Osman bölümleri de vardır . Tel’if tarihi Osmanlı Müellifleri’nde I405 olarak verilmiştir .
Ahmedi Eserleri ve Ahmedi Edebi Kişiliği
Ahmedi , dönemin en çok sayıda eser vermiş tanınmış âlim şairlerindendir . Onun önceki kaynaklarda bildirilen ve günümüze civarında ele geçmiş olduğu bilinen eserleri şunlardır:
Divan: Ahmedi Divanı , Kasideler , Gazeller , Terkib – i Bend ve Terci – i Bendlerden ortaya iştirak eden hacimli bir Divandır . Elde bulunan 4 yazma nüshanın en önceki tarihlisi II . Murad mahaline yazılmıştır .
İskender – name: Ahmedi’nin İskender – name’si 14 . yüzyılda yazılan Mesnevilerin en önemlerinden olup , edebiyatımızda bu konudaki mesnevilerin ilk ve en epeyce başarılı örneğidir . Eser , İranlı şair Nizami’nin benzer isimli eserinin çevirisidir . Ancak , Ahmedi , Nizami’nin eserine yepyeni motifler eklemiş , bir takım vakaları çıkartmış yada yepyeni olaylar katmış , bu biçimde eseri te’lif bir eser görünümüne sokmuştur . Eserin konusu Makedonyalı Büyük İskender’in doğu seferi ve doğu ülkeleri fethiyle ilgilidir . Doğu ülkelerinin fethi , eserde efsaneleştirilerek anlatılmış , fazladan edebi bir eser görünümünü kazandırabilmek için İskender’in gönül maceralarına da mesnevide yer verilmiştir . 8 . 000 Beyiti aşan ve dönemin alışılagelmiş mesnevi kalıbı olan fa’ilatün / fa’ilatün / fa’ilün kalıbıyla yazılan İskender – name’de Ahmedi genişçe İslam kültürünü sergilemiş , fazladan her olayın sonuna koyduğu ve okuyucuya nasihat verme amacına göre ufak kıssalarla eseri tekdüze bir anlatımdan kurtarmıştır . Eserin içerisinde Mevlid ve Dastan – ı Tevarih – i Müluk – ı Al – i Osman bölümleri de vardır . Tel’if tarihi Osmanlı Müellifleri’nde I405 olarak verilmiştir .
ESERLERİ
Cemşid ü Hurşid: Ahmedi’nin mesnevilerinden bir başkası olan Cemşid ü Hurşid 1403 tarihinde tamamlanarak Talimat Süleyman’a sunulmuştur . Ancak önce de belirttiğimiz bunun için benzer şair daha anında sonra mesnevinin başlarında yaptığı ufak değişikliklerle eseri I . Mehmed’e sunmuş yada vermek üzere hazırlamıştır . Ahmedi bu mesneviyi iran vatandaşı Selman – ı Saveci’nin benzer isimli mesnevisinden Türkçeye çevirmek üzere çalışmaya başlamış; ancak daha anında sonra yaptığı eklemelerle yepyeni bir eser ortaya çıkarmayı başarmıştır . Nedeni Ise , Ahmedi’nin mesnevisi Selmân – ı Saveci’ninkinden yaklaşık 2300 beyit daha fazladır . Aşıkane konulu bir eseri olan Cemşid ü Hurşid’de Çin fağfurunun yani hükümdarının oğlu Cemşid ile Rum kayzerinin kızı Hurşid arasındaki aşk anlatılır .
Tervihü’l – Ervah: Ahmedi’nin tıpla ilgili tanınmış bir mesnevisidir . Talimat Süleyman mahaline yazılmış olup on . 000 beyit dolayındadır . Lisan çalışmaları ve tıp tarihi açısından mühim olan eser; mefa’ilün / mefa’ilün / fa’ûlün kalıbıyla yazılmıştır .
Esrar – name Çevirisi: İranlı şair Ferideddin Attar’dan yapılmış olan bu çeviri mesneviden önceki kaynaklar söz etmemektedir .
Mirkatü’l – Edeb: Aydınoğullarından , Hamza beyin ismine yazılmış olan eser Arapça – Farsça manzum sözlüktür .
Ahmedi , gelişen Divan şiirinin Hoca Dehhani’den anında sonra Kadı Burhaneddin ile beraber esas kurucusu olarak onay edilmektedir . Fazladan Ahmedi , dönemin en çok sayıda eser verici sanatçısıdır .
Cemşid ü Hurşid: Ahmedi’nin mesnevilerinden bir başkası olan Cemşid ü Hurşid 1403 tarihinde tamamlanarak Talimat Süleyman’a sunulmuştur . Ancak önce de belirttiğimiz bunun için benzer şair daha anında sonra mesnevinin başlarında yaptığı ufak değişikliklerle eseri I . Mehmed’e sunmuş yada vermek üzere hazırlamıştır . Ahmedi bu mesneviyi iran vatandaşı Selman – ı Saveci’nin benzer isimli mesnevisinden Türkçeye çevirmek üzere çalışmaya başlamış; ancak daha anında sonra yaptığı eklemelerle yepyeni bir eser ortaya çıkarmayı başarmıştır . Nedeni Ise , Ahmedi’nin mesnevisi Selmân – ı Saveci’ninkinden yaklaşık 2300 beyit daha fazladır . Aşıkane konulu bir eseri olan Cemşid ü Hurşid’de Çin fağfurunun yani hükümdarının oğlu Cemşid ile Rum kayzerinin kızı Hurşid arasındaki aşk anlatılır .
Tervihü’l – Ervah: Ahmedi’nin tıpla ilgili tanınmış bir mesnevisidir . Talimat Süleyman mahaline yazılmış olup on . 000 beyit dolayındadır . Lisan çalışmaları ve tıp tarihi açısından mühim olan eser; mefa’ilün / mefa’ilün / fa’ûlün kalıbıyla yazılmıştır .
Esrar – name Çevirisi: İranlı şair Ferideddin Attar’dan yapılmış olan bu çeviri mesneviden önceki kaynaklar söz etmemektedir .
Mirkatü’l – Edeb: Aydınoğullarından , Hamza beyin ismine yazılmış olan eser Arapça – Farsça manzum sözlüktür .
Ahmedi , gelişen Divan şiirinin Hoca Dehhani’den anında sonra Kadı Burhaneddin ile beraber esas kurucusu olarak onay edilmektedir . Fazladan Ahmedi , dönemin en çok sayıda eser verici sanatçısıdır .